'Foute' vraag: welke kleur heeft de baby?

 

Op de site van de The Guardian kom ik een artikel tegen (hier) over de claims van Meghan in haar interview met Oprah en het 'colourism' probleem in de UK. Nu ken ik dat laatste woord niet. Opzoeken op Wordhippo levert op dat het daar ook onbekend is. Men kent echter wel de verwante term 'colorism'. Dat blijkt de Amerikaanse tegenhanger te zijn en te staan voor:

ethnic discrimination,
racial discrimination,
racism,
racialism,
bigotry,
discrimination,
intolerance,
prejudice,
xenophobia.

Ik vind 'colourism' wel een mooi eufemisme. Het klinkt wat neutraler dan 'discrimination'.

Gaat het in het geval van Meghan inderdaad om 'discriminatie'? Bij 'discriminatie' probeer je iemand te beschadigen. Het uiteindelijke doel is: iemand kapot maken.

Een tweede kenmerk van 'discriminatie' is dat de dader nooit alleen staat. Er is op de achtergrond altijd een groep bezig, die de dader aanstuurt en eeuwige eer en roem belooft.

In de Nederlandse pers heb ik ooit wel eens een artikel gelezen dat kennelijk als enige doel had, Markle  zoveel mogelijk te beschadigen. De Britse tabloids schijnen nog erger te zijn.

Zijn er 'redenen' voor bevooroordeelde geesten om haar tot doelwit en beoogd slachtoffer te kiezen? Ja, die zijn er in overvloed. Ze is gekleurd, ze is vrouw, ze is van eenvoudige komaf, ze is buitenlandse. Allemaal bekende factoren voor bevooroordeelde geesten om iemand een kopje kleiner te maken.

In het geval van Meghan komen daar echter nog iets bij. Ze is mooi, ze is charmant, ze heeft een succesvolle carrière opgebouwd en ze is getrouwd met een prins. Ze is dus best behoorlijk bijzonder. In de ogen van bevooroordeelde mensen klopt dat niet met de voorgaande punten. Je krijgt dus een soort emotioneel conflict. Dat conflict staat in de psychologie bekend als 'cognitieve dissonantie'.

Hoe los je dat conflict op? Een onbevooroordeeld denkend iemand zou denken: ik heb me vergist. Ook een donkere vrouw van eenvoudige afkomst kan kennelijk heel bijzonder zijn. Bevooroordeelde geesten denken echter anders. Die willen niet hun geloof wijzigen, maar de wereld. Meghan verstoort hun wereldbeeld. Je kunt dat oplossen door Markle (met woorden) zwart te maken, weg te jagen, of een kopje kleiner te maken. Het eerste lijkt in de UK zeker gelukt te zijn, het tweede ook, het derde (nog) niet. Maar ze gaf aan zelfmoordgedachten gehad te hebben, dus de bevooroordeelde geesten zullen voorlopig nog lang niet opgeven.

Die agressieve reactie van bevooroordeelde mensen op mensen uit een minderheidsgroep, die een superieure prestatie leveren, is bekend en heb ik vaker waargenomen. Ik heb dat verschijnsel eerder benoemd als het Miyamoto-Einstein effect (hier), omdat het bij die twee mensen optrad en ik me daardoor het bestaan van het verschijnsel voor het eerst realiseerde.

Vandaag gaat het me echter niet om de vraag of er in dit geval wel of niet sprake is van 'discriminatie', maar om die 'foute' vraag naar de kleur van de baby. Het artikel meldt daarover:

"The Duchess of Sussex’s allegation that concerns were raised with Prince Harry about the skin colour of their baby when she was pregnant will probably have been the most shocking for a US audience to hear, where discussion of colourism is widespread."

Iemand informeert -- volgens Meghan en Harry -- naar de huidskleur van de aanstaande baby. We weten niet wie dat was en we weten ook niet, wat de context was van die opmerking. We weten dus niet zeker, hoe die opmerking was bedoeld.

Je mag dus niet zonder verdere informatie aannemen dat die opmerking inderdaad denigrerend was bedoeld. Het kan zijn, maar het hoeft niet. Het kan ook een onhandige, ongelukkige of grappig bedoelde opmerking geweest zijn, die iemand er uit gooide zonder eerst na te denken.

Het artikel in die Nederlandse krant dat ik ooit over haar las, was onmiskenbaar bedoeld haar in zo'n negatief mogelijk daglicht te plaatsen. Ik dacht ook dat het met de feiten nog al losjes omsprong. In zo'n geval kun je moeilijk langer twijfelen. Maar op basis van het nogal summiere en vage verhaal van Harry en Meghan kun je nog steeds wel twijfelen.

Het artikel laat Deborah Gabriel aan het woord. Volgens het artikel: "... an academic specialising in race and gender and author of the book Layers of Blackness". De schrijfster van het artikel voert haar op als autoriteit. Ik weet het niet, ik snap het niet. Ik vraag het iemand, die het wel weet. Dat idee.

Wat zegt Gabriel? Ik geef haar opmerking eerst, zoals die in het artikel vermeld staat.

"The allegation there was a preoccupation in the royal household about what colour the baby was going to be reaffirms my argument that colourism is not just about a preference for a certain skin tone. It’s part and parcel of systemic racism and inequality. And it’s linked to power and imperialism."

Wow, dat klinkt goed! Maar wat betekent dit allemaal precies? Als je daar achter wilt komen, ben je enige tijd stevig aan het puzzelen. Laten we kijken.

Ik heb de abstracte termen in haar uitspraak gecursiveerd en de verschillende beweringen die ik denk te zien in het citaat, voorzien van een nummer tussen rechte haken. Tevens heb ik voor de leesbaarheid een komma tussengevoegd ook weer tussen rechte haken.

"The allegation there was [1] a preoccupation in the royal household about what colour the baby was going to be[,] reaffirms my argument that [2] colourism is not just about a preference for a certain skin tone. It’s part and parcel of [3] systemic racism and [4] inequality. And it’s linked to [5] power and [6] imperialism."

 

We hebben in eerste instantie alleen die nogal vage bewering van Hary en Meghan. Vervolgens is die vage bewering door een 'deskundige', door iemand die er verstand van zegt te hebben, omgezet in maar liefst zes abstracte begrippen. Zes begrippen waarvan volstrekt onduidelijk is, hoe je die zou moeten waarnemen.

Met andere woorden: Gabriel heeft het helemaal niet over waarneembare zaken, ze leutert maar een eind weg. Het klinkt als je oppervlakkig luistert indrukwekkend, maar in werkelijkheid wordt er slechts een 'mooi' verhaal opgehangen.

Het begint allemaal met een vage bewering. Daarna wordt het een 'mooi' verhaal. Weer even later hebben we een 'indrukwekkend' en 'volstrekt overtuigend' verhaal. Nog even later hebben we zes miljoen overbodige doden. Dat is in het kort de geschiedenis van de Holocaust. Dat is het patroon dat je bij discriminatie voortdurend terugziet. Zoals Abel Herzberg al stelde: het begint allemaal met een 'mooi' verhaal.

Laten we meer in detail kijken naar het verhaal van Gabriel?

Eerst maakt ze de bewering van Meghan en Harry dat iemand naar de kleur van de baby heeft gevraagd, groter. Die vraag wordt nu opeens opgewaardeerd tot: [1] 'a preoccupation in the royal household'. Klopt dat? Nee, want we hebben helemaal geen informatie waaruit blijkt dat de meeste leden van de koninklijke familie een obsessie hadden met de kleur van de baby.

Gabriel gaat daarna verder met de door haar veronderstelde obsessie op te waarderen tot: [2] 'colourism'. Een eufemistische term voor discriminatie. Je begint met een verhaal over een vraag naar de kleur van de baby. Daarna wordt het: een obsessie van de koninklijke familie. Vervolgens wordt het: discriminatie. Een internationaal probleem dat de wereld al duizenden jaren in haar greep houdt.

Maar er is nog niet eens één enkel feit waargenomen! Je kunt pas van een feit spreken als twee onpartijdige waarnemers onafhankelijk van elkaar hetzelfde fenomeen hebben waargenomen en vastgelegd. In dit geval heb je die twee onafhankelijke waarnemers niet, omdat Harry en Meghan innig verbonden zijn en natuurlijk ook niet helemaal onpartijdig zijn. Ze hebben belang bij een bepaalde uitkomst.

Let ook op, hoe handig Gabriel haar associatieve sprongen camoufleert. Ze gooit er als camouflage tussen: '[This preoccupation] reaffirms my argument' en '[Colourism] is not just about a preference for a certain skin tone'. Die twee overbodige toevoegingen maken het nog lastiger om je te realiseren, wat ze precies beweert.

Met alleen 'discriminatie' is ze niet tevreden. We moeten emotioneel overtuigd worden dat het om iets heel ergs gaat. Kennelijk hebben we nog niet genoeg dure, vage termen over ons heen gekregen om het emotionele effect te bereiken, dat ze nastreeft. We krijgen nu te horen dat het om [3] 'systemic racism' gaat. En vervolgens om [4] inequality. En dat is natuurlijk allemaal weer gekoppeld aan [5] macht en [6] imperialisme.

In werkelijkheid zitten we echter met zes begrippen die op geen enkele manier waarneembaar zijn. Stel je voor dat iemand in de koninklijke familie inderdaad die 'foute' vraag gesteld heeft. Volgt uit die enkele waarneming dan automatisch zes andere zaken?

We zeggen wel eens: waar rook is, is ook vuur. Als je het ene waarneemt, is het andere er meestal ook. Maar kun je zeggen, dat zodra iemand vraagt naar de kleur van een baby er dan automatisch ook moeten zijn: [1] a preoccupation, [2] colourism, [3] systemic racism, [4] inequality, [5] power en [6] imperialism?

Dat gaat natuurlijk niet. Met andere woorden: die zes vage begrippen dienen slechts als mening van Gabriel. Je staat voor een schilderij van Karel Appel en je zegt: 'Ik vind dit echt helemaal niks. Wat een rotzooi!' Prima, je geeft je mening en dat mag. Over smaak valt niet te twisten.

Maar in dit geval gaat het verkondigen van dat smaak-oordeel belangrijk anders. Eerst wordt Gabriel opgevoerd als universitaire autoriteit op het gebied van discriminatie. Vervolgens komt ze met een hoop potjes-latijn en tenslotte doet ze, alsof ze zes indrukwekkende zaken heeft waargenomen.

In werkelijkheid heeft ze echter helemaal niks waargenomen. Haar hele verhaal is bullshit. Het is een 'mooi' verhaal bedoeld om op de toehoorder indruk te maken. Ze klopt emoties op in de hoop daar zelf sociaal beter van te worden. Haar verhaal is leeg gebeuzel, slechts bedoeld indruk te maken op goedgelovige geesten.

Wat ik in Gabriel denk te zien, is niet alleen een volgeling/gelovige, maar ook iemand die sociaal dominant is. Klopt mijn inschatting? Ik kon het vermelde boek van Gabriel online inzien en tevens haar proefschrift. Ook de verdere informatie die ik kon vinden, wijst allemaal in dezelfde richting. Er lijkt in dit geval niet veel twijfel mogelijk.

Met andere woorden: we hebben hier te maken met een double high. Iemand die extreem bevooroordeeld is. We zitten hier dus weer met  iemand die zich voordoet als antiracistisch, maar ondertussen zelf racistisch is.

Waarom is dit relevant? Het gaat me nog steeds om de vraag: hoe denkt de volgeling/gelovige? Volgelingen/gelovigen vormen de basis van het discriminerende systeem. Zonder hen stort het hele systeem in. Wat kunnen we in dit voorbeeld zien?

Allereerst lijkt duidelijk te zijn dat feiten en waarnemingen geen rol spelen. De verbale lariekoek wordt veroorzaakt door die wat vage opmerking van Meghan en Harry.

Vervolgens zien we dat er een hele reeks associatieve koppelingen wordt gelegd. Het ene woord lokt het andere uit. Het verhaal van Meghan fungeert voor Gabriel als de rode lap voor een stier. Even later dendert die stier door het weiland en vliegen de wilde associaties ons als stukken modder om de oren.

Dan is er nog iets, dat opvalt. De vraag naar de kleur van de baby is voor haar een volstrekt 'foute' vraag. Ze denkt dus niet functioneel, maar simplistisch. Iets is voor haar 'goed' of 'fout'. In werkelijkheid kun je een kapotte blikopener nog steeds gebruiken voor bijvoorbeeld een schietlood. De wereld is in werkelijkheid niet voortdurend slechts wit en zwart.

Kennelijk is het dus zo dat mensen die geloven dat bepaalde vragen en opmerkingen bij voorbaat helemaal fout zijn, bevooroordeelde mensen zijn. Ze kijken niet naar de functie of betekenis van de uitspraak, maar zien de uitspraak als iets op zich. Die uitspraak is 'goed' of 'fout' en hun gevoel vertelt hen, wat ze moeten vinden.

Als de uitspraak 'goed' is, dan wordt die min of meer letterlijk opgeslagen, klaar om bij de eerste gelegenheid als een soort sociale munitie de ruimte in te worden geslingerd. Als de uitspraak 'fout' is, dan moet die bestreden en verdoemd worden. En verboden, verbrand of vernietigd worden.

Met andere woorden: ze zien woorden als objecten, ze realiseren zich niet dat je taal descriptief kunt gebruiken. Dat woorden bedoeld kunnen zijn om te verwijzen naar de externe werkelijkheid. Die externe werkelijkheid zien ze niet, want ze leven volledig in hun sociale werkelijkheid. In de bubbel van hun groep.