In de vorige post ging het over het meten van de geneigdheid tot irrationeel geloof. Je gelooft iets heilig, maar er zijn geen harde feiten, waar je dat geloof op baseert. Het is allemaal slechts idee.
Die irrationele ideeën komen er uiteindelijk vooral op neer dat de spreker heel goed is, zijn naaste vriendjes ook, maar dat de rest van de wereld niet deugt en daarom terecht kwalijk behandeld mag worden.
Irrationeel geloof is dus de basis van discriminatie en agressie. Discriminatie begint doorgaans niet met een holocaust, maar met een gerucht of bewering. Het begint allemaal niet met een moord, nee, het begint doorgaans met een terloopse opmerking.
De geneigdheid tot irrationeel geloven moet je -- dat lijkt mij althans wel behoorlijk zeker -- meten via bevooroordeeldheid. Het mag natuurlijk in beginsel ook via een andere methode, mits die hetzelfde resultaat oplevert. Bevooroordeeldheid kun je -- lijkt het -- op eindeloos veel manieren meten. Het is een variabele die voortdurend weer lijkt op te duiken.
Maar als je het hebt over het meten van een variabele, dan wordt het een heel abstract probleem. Het gevaar daarvan bij mensen, is dat ze de betekenis achter al die woorden, niet meer zien. Het worden imponerende woorden waarvan men de betekenis kwijt is.
Om dat probleem te voorkomen, helpt het om met concrete voorbeelden te werken. Op de site van de BBC vind ik een artikel van Adaobi Tricia Nwaubani over een stel in Nigeria (https://www.bbc.com/news/world-africa-54088880). Een van de twee stamt af van voormalige slaven. Het heersende geloof zegt dat je met zo'n iemand niet moet of kunt trouwen.
Het stel heeft zelfmoord gepleegd en een briefje achtergelaten met de tekst: "They're saying we can't get married... all because of an ancient belief".
Je kunt dus zeggen: het begint allemaal met een irrationeel geloof. En inderdaad: het eindigt met moord.
Is het verstandig om in zo'n geval zelfmoord te plegen? De vraag stellen, is deze beantwoorden. Het punt waar het mij om gaat, is de link tussen de twee. Je hebt een irrationeel geloof dat men niet kan loslaten. En je hebt even later een dubbele zelfmoord. Beide passen bij een hoge 'zooifactor'. Een ander woord voor de variabele waar het allemaal om draait: 'bevooroordeeldheid'.
Een manier van denken die past bij kinderen en de kroeg. Maar ook een manier van denken die in moderne samenlevingen steeds meer de norm wordt. Het verabsoluteren van het gevoel. Feiten en normen als niet relevant zien. Ja, sterker nog, niet eens echt weten, wat dat zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten