De 'Rose Garden event' als voorbeeld van koppeling tussen bevooroordeeldheid, dubbel gestoorde waarneming en focus op sociaal babbelen

 

Laatst bijgewerkt: 8-10-2020 om 1.55

 

Bevooroordeeldheid is de centrale variabele in de machtige groep. In het 'fascistische systeem', in wat Bob Altemeyer de 'dodelijke vereniging' noemt.

Maar wat is 'bevooroordeeldheid' precies? We meten het als het instemmen met populaire vooroordelen. Verder is uit empirisch onderzoek bekend, dat je bevooroordeeldheid grotendeels kunt verklaren (voorspellen) met twee onderling vrijwel ongecorreleerde variabelen: sociale dominantie (SDO) en rechts autoritarisme (RWA). Je kunt het dus opsplitsen in twee verschillende componenten.

Sociale dominantie is kort geformuleerd het streven naar macht. Het streven om Heer of Koning te worden. Rechts autoritarisme is daar in feite de tegenhanger van. Het is de bereidheid zich te onderwerpen aan een machtig Heer en diens woorden als absolute waarheid te zien. Je zou het dus ook onderwerpingsdrift kunnen noemen.

De een werpt zich op als de Grote Leider, de ander werpt zich op als de nederige dienaar, die voor zijn Heer tot alles, inclusief geweld, bereid is. Wat de twee bindt, is hun gezamenlijke bevooroordeeldheid. Niet in dezelfde mate, maar bij beide partijen onmiskenbaar aanwezig.

De Asch-experimenten leveren een duidelijk model voor de manier waarop bevooroordeeldheid werkt. Bevooroordeelde mensen nemen de onzin die een groep gelooft en verkondigt automatisch en onbewust over. Het is alsof ze zo in elkaar zitten, dat ze niet anders kunnen.

Bevooroordeeldheid blijkt echter nog een aspect te hebben. Waar bevooroordeeldheid is, is ook DGW (dubbel gestoorde waarneming). Niet alleen de onzin van de groep wordt overgenomen, maar men ziet ook niet langer, wat er wel is. De blik keert als het ware naar binnen. Men focust volledig op het sociale gebabbel in de groep, met het doel zo goed mogelijk in de groep te passen en in de groep zo hoog mogelijk te komen.

Waar dus sprake is van bevooroordeeldheid, is ook sprake van DGW en is men tegelijk volledig gefocust op het sociale gebabbel in de groep.

Op de nieuwssite van de BBC (hier) kwam ik een item tegen over de 'Rose Garden event'. President Trump heeft COVID-19 opgelopen en buiten hem, nog een aantal andere medestanders van hem. Enkele dagen eerder speelde deze gebeurtenis in de Rozentuin van het Witte Huis. Een feestelijk gebeuren.

Maar als je de videoclips van de gebeurtenis ziet (ook nog: hier, hier en hier) dan valt je op dat men dat uiterst besmettelijke virus kennelijk voor het gemak even volledig vergeten is. Men is met andere zaken druk. Het virus moet maar even wachten. Het is er als het ware gewoon niet. Dat wil zeggen: in de voorstelling die de aanwezigen in hun hoofd lijken te hebben.

Dit is dus een concreet voorbeeld uit het volle leven van het gedrag dat we uit het laboratorium-onderzoek van Asch afgeleid hebben.

Het ging in de resultaten die we uit het onderzoek van Asch konden afleiden, om drie zaken die gekoppeld bleken. Het ging allereerst om bevooroordeelde mensen. Om groepsmensen dus, om mensen die de vooroordelen (het geloof) van hun groep omarmen. Van Trump-aanhangers is bekend dat ze hoog scoren op bevooroordeeldheid. Zie bijvoorbeeld het laatste boek van Altemeyer: Authoritarian Nightmare.

Ten tweede moet er in dat geval ook sprake zijn van dubbel gestoorde waarneming. Men omarmt niet alleen de (vaak onjuiste) groepsstandpunten (zoals het getwitter van Trump), maar men neemt ook niet meer waar, wat er wel is. Het virus is natuurlijk in beginsel overal aanwezig, maar afgaande op het gedrag van deze mensen lijkt het er even niet meer te zijn.

Ten derde zien we hier de verklaring voor ons. Men focust volledig op sociaal babbelen, op de sociale interactie. Aan de ene kant omarmt men daardoor automatisch de onzin die de groep produceert, aan de andere kant ziet men daardoor niet langer wat er wel is. De aandacht is volledig gericht op het maximaal scoren in de groep. De videos lijken op dit punt weinig twijfel te laten.

We zien hier dus het mechanisme dat we konden afleiden uit de experimenten van Asch als het ware voor ons in het volle leven. We zien het mechanisme hier bevestigd. Aan de andere kant is dit natuurlijk geen harde toets. Bij een echte toets proberen we -- overeenkomstig Popper -- juist een voorbeeld te vinden, waar het niet opgaat.