Laatst bewerkt: 3-6-2019 om 15.40
Het mysterieuze standpunt van Roos Vonk bracht me via het boek dat ze met haar artikel probeerde te promoten, naar het boek van de moraal-psycholoog Jonathan Haidt: The Righteous Mind, Why Good People Are Divided by Politics and Religion.
Vonk gebruikt in haar boek het beeld van de ruiter en het paard. Het paard heeft de neiging zijn eigen weg te gaan, maar de ruiter is nodig om het paard te besturen en in goede banen te leiden. Onder moraal-psychologen is het echter vooral Jonathan Haidt die dat beeld ingang heeft doen vinden. Hij heeft het dan niet over paard en ruiter, maar over olifant en berijder. De olifant is groot, sterk en massief en geneigd zijn eigen gang te gaan. De berijder vertegenwoordigt het intellect en moet het beest proberen te sturen, wat -- volgens hem -- niet meevalt.
Is dat beeld echt origineel? Ik zou denken dat het Bijbelse 'de geest is gewillig, maar het vlees is zwak' voor hetzelfde staat. Het is gemakkelijk om te zeggen, dat je wilt afvallen, maar als de honger aan je maag krabt, is het vaak een kwestie van tijd voordat je je gewonnen geeft. Het vlees is vaak sterker dan de geest, in ieder geval minder gewillig.
Het boek van Haidt is blijkens de vele positieve reacties uit alfa-kringen heel populair, maar volgens anderen is het eigenlijk een 'fascistisch' verhaal. Een kritiek die me in zijn geval niet volledig ongegrond lijkt.
Wat zijn boek voor deze blog relevant maakt, is dat hij stelt hetzelfde probleem te willen oplossen als deze blog. Letterlijk:
"This book is about why it's so hard for us to get along. We are indeed all stuck here for a while, so let's at least do what we can to understand why we are so easily divided into hostile groups, each one certain of its righteousness." (Ik beschik niet over het paginanummer, mijn Kindle-app vermeldt: ''Loc. 67 van 7514".)
De vraag die hij zegt te willen beantwoorden, is: waarom is het voor ons zo moeilijk met elkaar op te schieten, vreedzaam met elkaar om te gaan? Precies dezelfde vraag als in deze blog centraal staat.
Hoe komt Haidt bij deze wat merkwaardige, maar op zich wel treffende omschrijving van het discriminatie- en agressieprobleem? Om dat te begrijpen, moeten we ons verdiepen in de geschiedenis van Rodney King. Een zwarte Amerikaan en inwoner van Los Angeles.
De zaak Rodney King
Op 3 maart 1991 wordt King na een wilde achtervolging aangehouden door agenten van de Los Angeles Police Department (LAPD) en vervolgens stevig in elkaar geslagen. Hoe weten we dat? Iemand filmde vanaf zijn balkon het tweede deel van die geweldsexplosie en stuurde de opname naar het lokale tv-station KTLA. Vervolgens ging die opname de wereld rond. Uit de opname blijkt dat een aantal agenten gedurende 1 minuut en 19 seconden continu op King insloegen en intrapten.
De Engelstalige Wikipedia vermeldt hierover onder meer (hier):
"On March 3, 1991, King was violently beaten by LAPD officers during his arrest for fleeing and evading on California State Route 210. A civilian, George Holliday, filmed the incident from his nearby balcony and sent the footage to local news station KTLA. The footage clearly showed King being beaten repeatedly, and the incident was covered by news media around the world."
Hierna werd door de openbare aanklager van het Los Angeles County District een rechtszaak gestart tegen vier van de betrokken agenten onder meer voor het hanteren van excessief geweld.
The Los Angeles County District Attorney subsequently charged four police officers, including one sergeant, with assault and use of excessive force.[31] Due to the extensive media coverage of the arrest, the trial received a change of venue from Los Angeles County to Simi Valley in neighboring Ventura County.[32] The jury was composed of nine whites, one bi-racial male,[33] one Latino, and one Asian American.[34] The prosecutor, Terry White, was black.[35][36]
Op 29 april 1992 sprak de jury alle vier agenten vrij van 'assault' en drie vrij van het gebruik van excessief geweld. Over het gebruik van excessief geweld door de vierde agent, werd de jury het niet eens.
On April 29, 1992, the seventh day of jury deliberations, the jury acquitted all four officers of assault and acquitted three of the four of using excessive force. The jury could not agree on a verdict for the fourth officer charged with using excessive force.[34]
Deze vrijspraak werd binnen enkele uren na het bekend worden, gevolgd door massale rellen: de zogenaamde Los Angeles Rellen van 1992. In totaal vielen volgens de Engelstalige Wikipedia 63 doden, meerdere duizenden gewonden en leidde het tot 7.000 branden.
Within hours of the acquittals, the 1992 Los Angeles riots began, lasting six days. African-Americans were outraged by the verdicts and began rioting in the streets along with the Latino communities. By the time law enforcement, the California Army National Guard, the United States Army, and the United States Marine Corps restored order, the riots had resulted in 63 deaths, 2,383 injuries, more than 7,000 fires, damage to 3,100 businesses, and nearly $1 billion in financial losses. Smaller riots occurred in other U.S. cities such as San Francisco, Las Vegas in neighboring Nevada, Seattle in Washington state, and as far east as Atlanta in Georgia and New York City. A minor riot erupted on Yonge Street in Toronto, Ontario, Canada as a result of the acquittals.
Tijdens deze rellen werd King geïnterviewd door een tv-station. King deed een oproep om de kalmte te bewaren. Wat hij zei, was volgens Wikipedia dit:
I just want to say – you know – can we all get along? Can we, can we get along? Can we stop making it horrible for the older people and the kids? And ... I mean we've got enough smog in Los Angeles let alone to deal with setting these fires and things ... It's just not right. It's not right and it's not going to change anything. We'll get our justice. They've won the battle, but they haven't won the war. We'll get our day in court and that's all we want. And, just, uh, I love – I'm neutral. I love every – I love people of color. I'm not like they're making me out to be. We've got to quit. We've got to quit; I mean after all, I could understand the first – upset for the first two hours after the verdict, but to go on, to keep going on like this and to see the security guard shot on the ground – it's just not right. It's just not right, because those people will never go home to their families again. And uh, I mean please, we can, we can get along here. We all can get along. We just gotta. We gotta. I mean, we're all stuck here for a while. Let's, you know, let's try to work it out. Let's try to beat it, you know. Let's try to work it out. [46]
Het totale citaat wordt vaak omschreven en aangehaald als: 'Can we [just] get along?' In latere processen kreeg King een behoorlijke schadevergoeding en werden sommige agenten toch nog veroordeeld, maar voor de hoofdlijn van het verhaal is dat niet relevant, lijkt me.
De moraal
Waarom is de zaak Rodney King van belang voor het discriminatie- en agressieonderzoek? Kunnen we iets van deze geschiedenis leren? Ik denk dat er drie punten belangrijk zijn.
Het eerste punt is dat door het beeldmateriaal de geweldsexplosie voor iedereen zichtbaar werd. Normaal zien we hooguit het resultaat van de agressie, maar is die agressie zelf niet meer zichtbaar. In dit geval wel. Vermoedelijk was dit een van de eerste keren dat er werkelijk beeldmateriaal beschikbaar kwam, waarop te zien was, wat er gebeurde. In die zin gaat het om een historische gebeurtenis.
De advocaat van Rodney King omschreef dit later als het zichtbaar worden van het 'Monster van Loch Ness'. Door het beeldmateriaal van het politiegeweld was het Monster van Loch Ness, dat normaal altijd onzichtbaar was, opeens zichtbaar geworden.
Heeft dat zichtbaar worden van het geweld goed uitgewerkt? Het zien van geweld heeft vaak een emotionerend effect op de toeschouwers. Je bloed gaat koken. Maar niet iedereen ziet in zulke gevallen hetzelfde. Blanken zien vaak blanke politiemannen hun gevaarlijke plicht doen en een zwarte die wel het nodige op zijn kerfstok zal hebben. Zwarte mensen zien vaak vooral blanke politiemannen die er nodeloos op losslaan. Niet iedereen identificeert zich dus automatisch met de onderliggende partij. Integendeel. Het beeldmateriaal leidde nu in combinatie met de vrijspraken tot massale rellen, maar verder veranderde er weinig tot niets.
Het tweede punt dat we van deze geschiedenis kunnen leren, is dat publiciteit en rechtszaken niet werken, althans niet om dat probleem op te lossen. In ieder geval bracht de publiciteit en het proces en de uiteindelijke schadevergoeding niet waar de advocaat van King, Milton Grimes, op gehoopt had. Vijftien jaar later zegt hij tegen de interviewer: "Misschien heeft u een oplossing, en ik wil niet fatalistisch klinken, maar ik heb nog geen oplossing" (hier, podcast na 5:00).
Dit brengt ons op het derde, en vermoedelijk belangrijkste, punt. Hoe ga je met discriminatie en agressie om? Hoe moet je omgaan met zaken als uitsluiting, dreigen en geweld? Wat is de beste manier om op onderdrukking en achterstelling te reageren?
Is dat in opstand komen tegen de heersende macht? De mensen die de rellen in Los Angeles begonnen en een tijd volhielden, geloofden van wel. Hun massale demonstratie van volkswoede moest tot veranderingen leiden. De boodschap was: we pikken dit niet langer. Het moet afgelopen zijn. Rodney King zag echter vooral de onschuldige slachtoffers die op deze manier gemaakt werden en zag niet het nut. In plaats daarvan stelt hij: we moeten samen door één deur kunnen, dat moet kunnen, laten we iets proberen uit te werken.
Zijn opmerking is niet 'lief' zoals Jonathan Haidt in zijn boek stelt ('lovely'), maar heel erg 'to the point'. Hij heeft voor zichzelf het probleem verwoord en ziet dat al dat geweld dat vervolgens losbarst, zinloos is. Het gaat erom een oplossing te vinden voor het probleem. Hij ziet de oplossing nog niet, maar hij ziet wel in, dat er geen keus is. Laten we proberen dit probleem op te lossen.
Die keuze voor een rationele benadering van het probleem is niet 'lovely' zoals Haidt suggereert, maar is tegenwoordig heel bijzonder. Het getuigt van kritisch nadenken. Het is ook de benadering die de American Jewish Committee (AJC) volgde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hun idee was: we hebben een probleem, laat wetenschappers vertellen hoe we het moeten oplossen. Dat was de start van het empirische onderzoek naar discriminatie en agressie. Die rationele benadering van het probleem is ook het uitgangspunt van deze blog.
De geschiedenis van Rodney King laat zien, dat er nog steeds mensen zijn, die zelfs na bijna dood te zijn geslagen, toch in staat blijven hun verstand te gebruiken. Ik denk, dat dat de moraal moet zijn van deze geweldsexplosie.
Is dat bijzonder? Tegenwoordig helaas wel. De emotionele benadering (strijd) is overwegend de standaardreactie geworden. De rationele benadering (onderzoek en nadenken) de minder gangbare.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten