Een voorbeeld van alfa-bèta haat

In de Volkskrant lees ik rond 5 april 2020 een interview van Fokke Obbema met Joop Verhaar uit Oeken (hier) in de rubriek Zinvol leven. De titel van het interview is: ‘Vergelijk je niet met anderen, dat leidt tot veel onvrede’. Een citaat waar me veel waars in lijkt te zitten. Verhaar is oud-chauffeur en ex-boekhouder. Verder fietst hij vooral graag en veel.

Meestal zijn de interviews van Obbema gesprekken met typische alfa's. Mensen met een boodschap voor de wereld. Een boodschap die vaak vooral bestaat uit opinie en bullshit. Een indrukwekkend verhaal dat, zodra je het analyseert, vaak niet al te veel om het lijf heeft.

Voor mijn idee is Verhaar echter meer het tegenovergestelde type, dus eerder een bèta. Dat zou ook passen bij dat boekhouder zijn. Iemand die zichzelf bij voorkeur zo klein mogelijk maakt en andere mensen niet tot last wil zijn. Tja, dat kan natuurlijk ook en is voor een interview in de krant weer eens iets totaal anders. Ik vond het in ieder geval een leuk verhaal.

Op 7 april verscheen in de Volkskrant een reactie op dit interview in de vorm van een ingezonden brief. Ik laat die brief hier in zijn geheel volgen.

"Oordelen
Het devies van Joop Verhaar is: ‘Val de ander niet lastig met je oordelen en ideeën’. Waarom vult Verhaar dan twee pagina’s in de Volkskrant met zijn foto en oordelen?
Thomas de Boer, Groningen"

Tja, dat is inderdaad een interessant punt. Ik veronderstelde op grond van de inhoud van het interview dat Verhaar bèta is, maar dan is er inderdaad een mogelijk probleem: hoe komt hij precies in de krant?

In beginsel zijn er twee mogelijkheden. Of Obbema heeft Verhaar zelf gevonden en gevraagd. Of het initiatief is van Verhaar uitgegaan, omdat hij zo graag zijn boodschap wilde uitdragen. Met andere woorden: is Verhaar inderdaad een bescheiden bèta of presenteert hij zich in werkelijkheid slechts zo, maar gaat het in werkelijkheid om een alfa? Iemand die de wereld wil overtuigen van zijn belang door een 'belangrijke' boodschap uit te dragen.

Ik besluit de zaak na te zoeken. Wanneer het een alfa is, moet op internet het nodige te vinden zijn. Wat ik vind, is niet veel. Verder is het allemaal nogal zakelijk en bescheiden. Mijn conclusie: we hebben hier inderdaad te maken hebben met iemand die laag scoort op bevooroordeeldheid. Het gaat om een bèta.

Nu kom ik op mijn tweede punt. Mijn eerste reactie bij het lezen van de ingezonden brief was als volgt. Op dat moment was mijn idee, dat Verhaar een typische bèta moest zijn. De ingezonden brief leek verder een bepaalde geprikkeldheid te verraden, de brief had een agressieve ondertoon.

Maar wanneer Verhaar bèta is, is dat heel begrijpelijk. Zijn verhaal -- zijn manier van redeneren -- zal bij alfa's automatisch stekels doen opzetten. Bij zijn verhaal zullen ze naar verwachting vaak automatisch agressief worden. Ik dacht in de ingezonden brief dus een voorbeeld te zien van alfa-bèta haat. Bij onderzoek bleek ooit, dat alfa's aan geen enkele groep zo de pest hebben als aan bèta's. (Iets dat ook de fixatie van nazi's op Joden voor een belangrijk deel lijkt te verklaren.)

Maar klopt mijn idee? Is de briefschrijver inderdaad een typische alfa? Opnieuw ga ik zoeken op internet.

Ik citeer uit het Linkedin-profiel van De Boer (zoals het op dat moment online staat):

"Al ruim 25 jaar ervaring in het ontwerpen en begeleiden van leerprocessen voor individuen, in het bijzonder leiders, en voor teams. Steeds meer vertrouw ik in het begeleiden van mensen op een zich ontvouwend leerproces dat bewustzijnsvergrotend werkt. Het effect hiervan gaat verder dan het aanleren van vaardigheden en theoretische kennis. Het is een diepgaand leerproces waarin keuzes en handelingen helder naar voren komen.

Wat ik nastreef in de trajecten die ik begeleid, is dat mensen zich openen voor nieuwe mogelijkheden en die gaan realiseren. Dat inspireert en vitaliseert.

Specialties: Diep luisteren en mensen in beweging brengen.
Bewustzijnsvergrotend coachen"

Een bepaalde vaagheid kun je de man niet ontzeggen, lijkt me. Ook lijkt me duidelijk dat hij indruk probeert te maken op mensen, die niet kritisch lezen. De punt aan het eind van het fragment ontbreekt echt. En dan dat merkwaardige woord: 'specialties'. Kortom, ik bevind me in een zich ontvouwend leerproces dat bewustzijnsvergrotend werkt. Zonder dat ik ooit les van de man gekregen heb.

Dat is nog niet alles dat me in het Linkedin-profiel opvalt. Wat vermeldt De Boer als ervaring?

- Secretaris van Stichting Moedig Dialoog Groningen
- Zelfstandig gevestigd coach/adviseur van Coachbureau Thomas
- Adviseur CAP advies training coaching
- Voorzitter Stichting Broodfonds Stoet
- Manager Groningse Uitdaging
- Trainer adviseur Jansse en Koekkoek
- Trainer en eigenaar Adviesbureau De Boer
- docent Alfa College
- docent Alfa College
- docent De Clinck

Die functies komen op mij meer over als van iemand die in zijn beroep graag roeptoetert, dan als van iemand die graag beroepshalve produceert. Wat me verder opvalt in deze functies, is dat drie keer vermelden van 'docent'. Die drie docentschappen blijken allemaal in hetzelfde jaar plaatsgevonden te hebben. Daarbij waren twee van die docentschappen bij dezelfde instelling (het Alfa College). Je bent docent bij school X en nog een keer docent bij dezelfde school X en in hetzelfde jaar ook nog bij school Y. 

De opleiding die De Boer vermeldt, brengt me niet echt op andere gedachten. Hij is afgestudeerd als sociaal-psycholoog en organisatie-psycholoog. Van sociaal psychologen is tegenwoordig voldoende bekend dat ze nogal eens moeite willen hebben met de weerbarstige, harde werkelijkheid. Ze lijken nogal eens in een wereld van vooral woorden en ideeën te leven. In de alfa-wereld dus.

Ik zou nog een tijdje kunnen doorgaan met andere items die ik in dit verband op internet vermocht te vinden, maar de zaak lijkt me voldoende duidelijk. Kennelijk hebben we hier inderdaad te maken met een alfa. Iemand die hoog scoort op bevooroordeeldheid, sociale dominantie en autoritarisme.

De ingezonden brief is kennelijk inderdaad een voorbeeld van alfa-bètahaat. De term 'haat' is in dit geval misschien wat sterk, maar de onderliggende negatieve emotie is onmiskenbaar. Waarom moet zo'n stom figuur twee kostbare bladzijden in de krant om zijn verhaal te doen?