Hoe rationeel zijn we?

 

Kort geleden begaf onze oude vaatwasser het. Dat leverde een soort panieksituatie op, want het idee dat je met de hand zou moeten afwassen, lijkt heel ver achter ons te liggen. Ik ging dus kijken op Coolblue.nl naar de leverbare vaatwassers.

Maar wat is een goede vaatwasser? Een goede vaatwasser moet de vaat goed reinigen. Verder is belangrijk dat hij het doet en niet tussentijds kapot gaat. Want dat wil je niet, daar zit je niet op te wachten.

Een derde belangrijk punt is de hoeveelheid elektra die de vaatwasser per afwasbeurt verbruikt. Een vaatwasser verbruikt snel iets van een kiloWattuur (kWh) per wasbeurt. Als je dus dagelijks afwast en zo'n machine 15 jaar meegaat, terwijl de stroomprijs is in die periode gemiddeld 0,50 per kWh is, dan telt dat op tot meer dan 2700 euro. Dat is belangrijk meer dan wat zelfs de duurste vaatwasser in aanschaf kost.

Ik zocht dus een goed reinigende, betrouwbare vaatwasser die zuinig omging met stroom. Bij Coolblue.nl kun je dat tegenwoordig heel simpel opgeven via de energieklasse, die je wilt voor je vaatwasser. Klasse A is heel zuinig, maar klassen D, E en F zijn dat dus steeds minder.

Ik gaf dus op energieklasse 'A'. Vervolgens bleek er echter slechts één vaatwasser van energieklasse A te zijn. Dat was een machine van Miele en bovendien was het ook nog eens een van de duurste machines die leverbaar waren.

Verder zoeken leerde dat de goedkopere vaatwassers allemaal een veel lagere energieklasse hadden. Je kon dus gaan voor een goedkope vaatwasser, maar dan verbruikte het ding veel elektra. Of je kon gaan voor een dure vaatwasser, die veel minder elektra verbruikte.

De machine die energieklasse A had, verbruikte volgens de specificaties 0,52 kWh per afwas en kostte 1199 euro. Deze Miele moest ik dan dus vergelijken met een andere Miele die ook goed afwaste, en even betrouwbaar was, maar veel meer stroom verbruikte.  Deze Miele had energieklasse E, verbruikte per wasbeurt 0,923 kWh en koste 699 euro. Deze machine was dus maar liefst 500 euro goedkoper.

Als de vaatwasser 15 jaar meegaat en je per jaar 360 keer afwast en je uitgaat van 0,50 gemiddeld voor een kWh over die 15 jaar (een nogal onwaarschijnlijk lage schatting) kom je uit op een besparing van 1034 euro aan elektra. De dure vaatwasser kost in aanschaf 500 meer, maar bespaart je meer dan het dubbele van die 500. De dure vaatwasser is dus in dit geval de beste keus.

Je kunt het ook anders formuleren. Je geeft voor de dure Miele 500 euro extra uit. Maar gerekend over 15 jaar levert die een besparing van ruim 1000 euro op. Als je rekent met rente op rente dan levert de Google calculator op, dat je op die 500 jaarlijks een rendement haalt van 5%. Belangrijk meer dan wat je op dit moment bij een bank kunt krijgen. De dure, zuinige machine is dus de betere koop.

Maar als je op de site van Coolblue gaat kijken naar de energieklasses van vrijstaande vaatwassers, dan zie je precies het omgekeerde. Het grootste aanbod aan vaatwassers zit  in energieklasse E met 26. Het kleinste aanbod zit in klasse A met slechts 1 machine.

Kennelijk laten mensen zich dus vooral leiden door de prijs van de vaatwasser machine en niet door de totale kosten over de volledige levensduur. Hoewel het om een behoorlijk bedrag gaat, lukt het dus kennelijk veel mensen niet de zaak rationeel te benaderen. Ze gaan af op hun gevoel: dat is toch wel heel veel geld.

Je zou denken, dat de mensen die wel kostenbewust kiezen, vaak voor deze enige machine van energieklasse A kiezen. Qua kosten lijkt er geen betere te zijn. De monteur die de machine afleverde, vertelde echter dat hij vrijwel nooit vaatwassers van Miele afleverde. Mensen kozen bij vaatwassers bijna altijd voor andere (qua aanschaf minder dure) merken.

Dan was er nog iets, dat mijn twijfel over de rekenvaardigheid van de gemiddelde Nederlander geen goed deed. Coolblue blijkt tegenwoordig ook vaatwassers te verhuren. Dat is natuurlijk prima. Maar als je even keek naar het maandbedrag en dat vermenigvuldigde met de verwachte levensduur van de machine, schrok je. Je hoeft dan niet eens heel veel te betalen, maar het bedrag dat je uiteindelijk wel betaalt, is bijna astronomisch. Wie zijn gevoel volgt in dit soort zaken, moet soms kennelijk wel heel stevig bloeden.

De conclusie op basis van deze beperkte waarnemingen moet kennelijk zijn, dat de meeste Nederlanders een stuk minder rationeel zijn, dan verstandig zou zijn. Anders geformuleerd: ze kopen wel een vaatwasser, maar niet op een verstandige manier.

Of zoals een autoverkoper ooit tegen me opmerkte: mensen kopen een auto op basis van emotie.