Waarom ik dood moet

Laatst bijgewerkt op 25/07/2018 om 2.38


Het doel van deze blog is uit te vinden, hoe we discriminatie, agressie en oorlog kunnen stoppen. Misschien zal stoppen niet lukken, maar als we die zaken een klein beetje zouden kunnen verminderen, zou dat al heel mooi zijn.

Om discriminatie te bestrijden, hanteren mensen twee verschillende routes. De voor moderne mensen eenvoudigste en meest voor de hand liggende route is te zeggen dat we moeten stoppen met discrimineren en aanverwante zaken. De titel van deze blog suggereert die route misschien ook, maar in werkelijkheid wordt in deze blog de andere route gekozen.

De andere route is dat we doen waar mensen vroeger heel erg goed in waren. We gebruiken ons menselijk denkvermogen om het probleem vast te leggen, te beschrijven, te analyseren en vervolgens uit te zoeken welke methodes om het op te lossen wel en niet werken.

Die route betitelen we tegenwoordig als de wetenschappelijke methode. Maar voordat er iets als academische wetenschap bestond, verzamelden mensen al kennis over wat wel en niet werkte, bijvoorbeeld om aan eten te komen. Verder hanteert niet alles wat tegenwoordig aangeduid wordt als 'wetenschap' de benadering van Galilei, Newton en Einstein. Het gaat dus om de methode van de empirische wetenschappen. De Natuur moet uiteindelijk beslissen of de methode inderdaad werkt.

Het voorgaande betekent dat er in deze blog bij voorbaat twee assumpties zijn gemaakt:
1. discriminatie is slecht en moet verminderd worden voor zover dat mogelijk is;
2. we kiezen de manier van denken die hoort bij empirische wetenschap.

Maar zijn die assumpties wel zo voor de hand liggen als ik geneigd ben aan te nemen? Is het niet mogelijk van totaal andere assumpties uit te gaan?

Die vraag is des te klemmender, omdat die twee assumpties grote implicaties hebben voor het denken over discriminatie. Op het moment dat je die twee assumpties verwerpt, gaat discriminatie er totaal anders uitzien. Het wordt dan iets dat bevorderd moet worden, terwijl we juist vooral niet logisch en niet empirisch moeten denken. We willen in dat geval immers strijd, vervolging en oorlog.

Dus: waarom zou je je niet proberen te verplaatsen in de gedachtewereld van mensen die precies andersom denken? Die discriminatie en agressie zien als een heilige opdracht.

Op vrijdag 20 juli hielp de NRC me een handje mee. Ik kreeg eerst een kop 'Washington pest stafleden Trump stad uit.' Volgens de kop komt de agressie dus vooral van de anti-Trumpers. In werkelijkheid kwam, denk ik,  de echte agressie vooral van Trump door kleine kinderen te scheiden van hun ouders.

Vervolgens een bewonderende column van Hubert Smeets over de ontmoeting tussen Trump en Putin: 'In vijf schokkende dagen valt de wereldorde in duigen.' Welke Amerikaanse president heeft ooit zo drastisch orde op zaken gesteld?

Dan twee ingezonden brieven die stellen dat Stef Blok met zijn nogal prikkelende uitspraken gelijk had en dat hij slechts feiten memoreerde. Over het gelijk van Blok kun je twisten, maar dat hij slechts feiten memoreerde, is pertinente onzin, lijkt me.

Overigens was lang niet alles in die trant. Folkert Jensma bespreekt het geval van Dennis. Dennis is geboren in Nederland, maar kind van ouders uit de Oekraïne. De familie is sinds 2001 illegaal in Nederland. Dennis is 10 jaar oud als hij samen met de rest van het gezin wordt opgepakt, ingesloten en het land uit wordt gezet. Ze zoeken het maar uit, maar niet hier. Dennis is weg en blijft weg. Jensma vraagt hoe juf Floor dat de kinderen in zijn klas moet uitleggen.

In mijn vorige blogpost had ik het over twee boeken en een boekbespreking. Afgaande op wat ik aan informatie kon vinden, hadden alle drie auteurs die typische manier van denken die iemand als Adolf Hitler ook had. Ze waarschuwden tegen fascisme, maar vertoonden via hun tekst veel tekenen die voor de fascistische manier van denken typerend zijn, dacht ik.

Jensma is dan een leuk tegenvoorbeeld. Zijn column is helder. Het gaat over een concreet iets. Hij vindt daar iets van en zegt dat ook. Het is allemaal simpel en helder en als je het niet met hem eens bent, mag dat. Hij geeft slechts het geval en zijn mening daarover. Zijn manier van denken en schrijven is dus naar mijn mening, precies het tegenovergestelde van die drie andere auteurs.

Naast de column van Jensma staat een merkwaardig verhaal van Zihni Özdil. Dat de man een vreemde naam heeft, vind ik niet erg, maar dat hij een vreemd verhaal afsteekt, lijkt me andere koffiekoek. Het is een vrij korte column, die echter gigantisch groot opgemaakt is. Kennelijk moest de onbenulligheid gecamoufleerd worden met ruimte en grote letters. Volgens de intro roept hij progressief Nederland op om 'gezond nationalisme' te omarmen.

Bij zulke kretologie ben ik altijd geneigd te vragen, wat iemand precies met dit soort abstracte begrippen bedoelt. Wie of wat is 'progressief Nederland'? Waar is de operationele definitie? Bob Altemeyer had ongeveer 40 jaar nodig om 'autoritarisme' fatsoenlijk te definiëren en te operationaliseren. Daarbij begon hij al op een stevige empirische basis van zijn voorgangers.

Ik zou zeggen: ga eens 40 jaar doen wat je moet doen, voordat je je grote kwek opentrekt. En vervolgens, wat is 'gezond nationalisme'? Opnieuw geen fatsoenlijke operationele definitie. Afgaande op de intro hebben we hier dus kennelijk te maken met een gigantische windbuil. Lezing van zijn column maakt het er niet echt beter op.

Als ik Özdil zou moeten plaatsen op de fascisme-schaal (de alfa-bèta-schaal, bevooroordeeldheid) dan zou ik hem vlak in de buurt van de bekende Adolf plaatsen. Ook hier weer die typische manier van volstrekt empirisch ongefundeerd denken.

Het verhaal van Özdil is echter nog vrij openlijk. Hij roept openlijk op om: 'het gezonde nationalisme weer te omarmen en vol trots uit te dragen.' Wij hebben inderdaad volop reden om trots op ons zelf te zijn met de 107 000 onnodig vermoorde Nederlandse Joden in Wereldoorlog II. Geen enkel ander bezet West-Europees land wist onze prestatie te overtreffen. Laten we deze geweldige prestatie vooral vol trots uitdragen!

-----

De Holocaust in Nederland
Nederland is het land met relatief het grootste aantal joodse slachtoffers van West-Europa. Van de 140.000 joden werden er 107.000 gedeporteerd. Vijfduizend mensen keerden terug uit de kampen en ca. 20.000 personen overleefden op een andere manier, het merendeel in de onderduik. De vervolging en moord op de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de Holocaust of de Sjoa genoemd.

-----

De column daarnaast is echter de column die me het meest intrigeert. Hoe langer ik die column bestudeer en hoe meer ik nazoek, des te meer ik in een totaal andere denkwereld verzeild raak. Die column is de feitelijke aanleiding voor deze blogpost.

Die column is van Luuk van Middelaar. De titel luidt: 'Tijd Trump als politieke vijand te zien.' Op grond van die titel ben je geneigd te denken, dat we Trump als politieke vijand moeten zien. Maar de auteur speelt een uiterst handig spel met woorden. In feite wordt Trump neergezet als iemand met een 'realpolitiek' wereldbeeld. Trump heeft het allemaal prima door, is de boodschap. Hij is de grote politieke manipulator die iedereen naar zijn hand zet.

Wanneer je dat van Richard Nixon zou beweren, heb je een punt. Nixon wist en begreep veel van buitenlandse politiek. Maar de politieke inzichten van Trump zijn iets dat door de auteur gemakshalve wordt verondersteld. Er is geen enkele evidentie voor. De werkelijkheid was volgens veel waarnemers dat Putin Trump in zijn zak leek te hebben en niet omgekeerd.

Van Middelaar beweert dan dat 'vijanden' van Trump (in de eerste plaats de Europese Unie en dan China en tenslotte Rusland) voor Trump slechts 'politieke vijanden' zijn, maar dat ze volgens Trump niet 'slecht' hoeven te zijn.

De suggestie is dus dat Trump een uiterst genuanceerd denkend mens zou zijn. Iemand als Obama. Hij lijkt er niet op en hij kan dat niet. De man is alles behalve genuanceerd.

Een politieke vijand zou je volgens Van Middelaar niet hoeven te haten. Hij houdt in dat kader een hele verhandeling over het begrip vijand en verwijst daarvoor naar het boek Het begrip politiek van Carl Schmitt. Hij noemt dat boek, de basis van het fascistische denken, een 'intelligent' boek.

Trump ziet -- volgens Van Middelaar -- Putin slechts als een tegenspeler. Trump kan er evengoed een deal mee afsluiten als een oorlog beginnen.

Wel, dat lijkt me een pertinente onwaarheid. Trump heeft mogelijk wel een deal met Putin gesloten, maar een oorlog beginnen tegen de man die hij kennelijk ziet als zijn meester, lijkt me uitgesloten. Van Middelaar hangt dus eerst een ingewikkeld betoog op en debiteert vervolgens iets dat op zijn minst zeer aanvechtbaar is.

Er wordt een ingewikkeld spel met woorden gespeeld, waarbij de lezer moe geworden, tenslotte volledig op het verkeerde been wordt gezet.

Wie zich echter verdiept in Het begrip politiek ziet dat de auteur van dit boek met politieke vijand een groep bedoelt die tegenstander is en dood moet. Het is ons tegen hen. Ook op dit punt wordt de werkelijkheid dus volledig omgedraaid door Van Middelaar. Die techniek, zaken volledig omgekeerd voorstellen, is typerend voor de fascistische manier van taalgebruik. Hitler schreef die techniek toe aan de Joden, maar hanteerde hem enthousiast zelf.

Van Middelaar sluit zijn column af met de oproep aan de lezer om onze morele verontwaardiging over Trump los te laten en hem slechts te zien als politiek tegenstander. Maar volgens de door hem aangehaalde auteur moeten die dood. Dus wat is nu de boodschap?

Kennelijk dat in het geval van Trump morele verontwaardiging niet terecht is. We moeten ons vooral niet druk maken over een fascistische strongman in het Witte Huis, vindt hij.

Dat brengt me opnieuw bij dat merkwaardige boek dat hij omschrijft als 'intelligent'. Een auteur kan misschien intelligent zijn, maar een boek niet.

Het interessante van dat boek is dat het precies het omgekeerde nastreeft van deze blog. Het doel van deze blog is discriminatie en agressie voor zover mogelijk te verminderen en te stoppen. Het doel van dat boek is volgens een van de meest leesbare samenvattingen: "the defense of politics from utopian aspirations to abolish politics. Anti-political utopianism includes all forms of liberalism as well as international socialism, global capitalism, anarchism, and pacifism: in short, all social philosophies that aim at a universal order in which conflict is abolished" (hier).

Dat klinkt nogal ingewikkeld en omslachtig. Vergelijk het met de betoogtrant van Van Middelaar. In verhouding tot andere betogen uit deze sector is het echter vrij helder en leesbaar. Het doel van het boek is alle opvattingen te bestrijden die gericht zijn op het vermijden en beheersen van conflicten.

Strijd, oorlog en geweld worden gezien als de basis van het menselijk bestaan. Pas in oorlog en strijd vinden wij onze bestemming. Dat idee.

Vanuit dat idee, is dit een volstrekt foute blog. In dat geval is er slechts één afdoende oplossing: de auteur moet dood.

Nu leef ik ondertussen bijna vijftig jaar als 'foute' man buiten de kast. Met het idee dat ik dood moet, ben ik daardoor ondertussen wel behoorlijk vertrouwd. Er zijn veel mensen die geloven dat de wereld een stuk beter af zou zijn, zonder afwijkende figuren zoals ik. Andere afwijkende mensen zoals 'de vrouw met de baard' hebben soortgelijke ervaringen. Ook wat we weten uit onderzoek en mortaliteitscijfers bevestigt deze ervaringen.

Wat ik tot nu toe echter, nog niet vaak meemaakte, was dat mensen dat geloof openlijk uitdroegen of dat ze personen die dat geloof uitdroegen, openlijk omarmden. De auteur publiceerde het boek in 1932 in het Duitsland van toen. Je zou kunnen zeggen: een andere tijd, een ander land, gelukkig niet hier.

De omarming van dat boek vindt echter plaats in Nederland, in 2018, in één van de belangrijkste kranten van het land door een Leidse hoogleraar, die als historicus beter zou moeten weten.

Wat ik grappig vind, is dat de reden waarom ik dood moet, ondertussen totaal veranderd is. Eerst moest ik dood, omdat ik er soms te vrouwelijk uitzag. Dat gaf voor een man geen pas. Daar moest tegen worden opgetreden. Nu moet ik dood, omdat ik duidelijk probeer te krijgen waarom moderne mensen zo extreem gewelddadig kunnen zijn.

Ik denk, dat er altijd wel een stok gevonden kan worden om de hond te slaan. In dit geval: om het beest dood te knuppelen. Ik denk dus dat de reden slechts de rechtvaardiging is om de agressie goed te praten. Maar ik moet toegeven: deze reden kende ik nog niet.

Er valt overigens wel een ontwikkeling in de tijd te zien. Toen ik rond 1970 uit de kast kwam, gaf dat geen serieuze problemen, hoewel dat wettelijk toen nog niet was toegestaan. De serieuze problemen kwam pas rond 1990, dus 20 jaar later. Toen hoorde je niets openlijk of je hoorde het slechts onder vier ogen. Ongeveer 15 jaar daarna (rond 2005) werd ik voor het eerst slachtoffer van langdurige en georganiseerde discriminatie. Toen was dat echter nog iets waarvan door hogerhand werd gesteld: dit mag niet naar buiten komen. Ruwweg 10 jaar daarna (in 2014) werd ik voor het eerst slachtoffer van langdurige en georganiseerd discriminatie die heel openlijk was. Men schaamde zich er kennelijk niet langer voor, maar zag het als iets waarmee men zichzelf als groepslid kon onderscheiden.

In 2018, slechts 4 jaar daarna, is het kennelijk een teken geworden dat je bij de club hoort, wanneer je als Leidse hoogleraar en VVD'er openlijk in de krant laat weten het fascistische gedachtegoed 'intelligent' te vinden.

Ik vrees dat we opnieuw 'in de schaduwen van morgen' leven.