Het doel van deze blog is te begrijpen, hoe discriminatie werkt. Het empirische onderzoek dat in en na de Tweede Wereldoorlog gedaan is, leidt uiteindelijk tot de 'zooifactor' (bevooroordeeldheid, etnocentrisme). De zooifactor is de centrale factor die het fascistische systeem mogelijk maakt.
Maar die zooifactor is gekoppeld aan de manier waarop we denken. Mensen die hoog scoren op de zooifactor denken totaal anders, dan de mensen die laag scoren. Dat verschil is zo groot, dat je normaal aan een klein stukje tekst al kunt zien, of iemand hoog of laag op die factor scoort.
In Trouw van zaterdag,14 maart 2020, vind ik de column van Ephimenco. De titel is: Dramatiseren. De strekking is, dat we het corona-virus dramatiseren. Hij schrijft in dit verband:
'Het feit dat Macron impliciet de link met de Spaanse griep legde, onderstreept zijn neiging om de huidige coronapandemie te dramatiseren.'
Hij stelt verder: de Spaanse griep 'is van een andere orde dan de huidige ziekte. In enkele maanden stierven in Europa rond de 2,5 miljoen mensen'. Het aantal wereldwijde doden in dat geval schat hij op 50 miljoen. Maar het huidige virus heeft slechts 5000 doden wereldwijd veroorzaakt. Dat staat dus in geen enkele verhouding tot het aantal slachtoffers van de Spaanse griep, aldus Ephimenco.
Duidelijk ja. We hoeven ons nergens zorgen over te maken, want Ephimenco heeft bedacht dat het corona-virus verder geen slachtoffers zal maken. Het is een fatsoenlijk virus, dat doet, wat Ephimenco wil, dat het doet en stopt nu haar activiteiten. Dat lijkt me niet echt realistisch.
De beste schatting voor de mortaliteit van het virus wordt op dit moment geleverd door China, doordat men daar al langere tijd de epidemie onder controle heeft. Mijn laatste blogpost hierover (hier) vermeldt een mortaliteit van 3,9 procent. Inmiddels blijkt dat -- uitgaande van de laatste gegevens (hier op 19-3-2020 om 23.40: 81.155 gevallen, 3.249 doden en 70.535 herstelden) -- te zijn opgelopen tot 4,0 procent.
Daarbij kan dat percentage nog verder omhoog gaan, doordat mensen die al ziek waren nog kunnen overlijden. Wanneer we veronderstellen dat de helft van de mensen die nu nog ziek zijn, komen te overlijden, dan zou de mortaliteit uitkomen op 8,5 procent.
We hebben op Aarde ongeveer 7,5 miljard mensen. Wanneer 75% van hen de ziekte krijgt, zitten we dus -- uitgaande van het gunstigste geval, een mortaliteit van 4 procent -- op 225 miljoen doden. Dat is 4,5 keer het geschatte aantal van de Spaanse griep.
Waarom in het geval van een ernstige ziekte als het nieuwe corona-virus zo'n misleidend verhaal ophangen?
Als columnist moet je een stukje schrijven en je zit met een deadline. Dat stukje moet er komen. Vervolgens checkt niemand wat je precies beweert. Lezers die klagen, worden afgewimpeld.
Verder is voor een columnist belangrijk dat mensen waarderen wat hij schrijft. Ze moeten het leuk en mooi vinden. Een verhaal dat het allemaal wel meevalt, doet het dus beter dan een verhaal dat het wel eens tegen kan vallen.
Dit soort verhalen staat volstrekt los van de realiteit. Het is puur sociaal gebabbel, vergelijkbaar met het sterke verhaal in de kroeg. Wanneer je Trump hoort, is het soms net alsof hij naast je staat in de kroeg. Het lult er ongeremd op los.
Is dat erg? Niet als je je realiseert dat het allemaal slechts bullshit en borrelpraat is. Maar moderne mensen zijn lui en gemakkelijk en maken zichzelf bijna voortdurend schuldig aan borrelpraat. Ze beheersen de andere denkmodus -- het kritische, rationele nadenken -- niet meer. Hun wereld is als het ware gereduceerd tot een borrelpraat-wereld.
Dan krijg je dus virologen die met zekerheid weten te vertellen, dat het virus volstrekt onschuldig is en alleen in China gevaarlijk is, maar niet hier. Of je krijgt een columnist die doet alsof het aantal slachtoffers van het virus tot nu toe hierna niet verder zal oplopen.
Je moet je realiseren dat we het in dit geval hebben over een levensgevaarlijk virus dat een groot deel van de wereldbevolking probeert te elimineren. In die situatie heb je hier een journalist die het niet kan laten dat levensgevaarlijke virus voor te stellen als iets, waar we ons vooral niet al te druk over moeten maken. Mensen die die boodschap geloven, lopen een groot risico dat geloof met de dood te moeten bekopen.
Wat de man doet is dus volstrekt laakbaar en verwerpelijk. Maar dat is precies het soort gedrag dat in deze blog centraal staat. Het basisparadigma is immers de Holocaust.
Waarom doet iemand zoiets? Waarom een volstrekt misleidend verhaal ophangen? Ik denk dat we hier een voorbeeld zien van de zooifactor in actie. Meer specifiek: je verwacht dat iemand als Ephimenco hoog moet scoren op die factor. Doet hij dat?
Even zoeken op internet brengt me eerst hier. De auteur, Eric Krebbers, beschrijft Ephimenco aldus:
"Ephimenco is een typische populist wiens politieke kleur met de mode mee verandert. In meer linkse tijden was hij rood en richtte hij zijn pijlen op samenzweringen van 'de corrupte elite', op bijvoorbeeld Lubbers of het koningshuis. Zoals meestal bij populisten ging het om oppervlakkige aanklachten zonder veel maatschappelijke analyse. De laatste jaren kleurde Ephimenco steeds bruiner en inmiddels is hij een rechtse populist."
Krebbers schrijft verder:
"De open brieven en ook de meeste columns van Ephimenco hebben dezelfde opzet. Allereerst brengt hij een diepe scheiding aan tussen 'wij' en 'zij'. Het gaat tussen 'ons' en "de moslims", tussen 'slachtoffers' en 'de daders', de 'goeden' en de 'slechten'.
'De vliegtuigen van 11 september hebben zich niet alleen een weg geboord in beton, glas en vooral menselijke levens in New York en Washington, maar zorgen sinds die dag voor een steeds toenemende polarisatie tussen jullie, moslims van Nederland, en het overgrote deel van de niet-moslimse bevolking.' Zo opende Ephimenco zijn brief. Het zou volgens hem gaan om 'een zelfgekozen segregatie en apartheid', veroorzaakt door 'de onwil van grote groepen allochtonen om te integreren'.
Vervolgens maakt hij steevast alle moslims collectief verantwoordelijk voor het moslimfundamentalisme.
'Het wordt ook tijd van jullie kant te beseffen en te erkennen dat binnen jullie geloof een nieuwe generatie krijgers is opgestaan, fanatieke dissidenten die door hun wreedheid en vastberadenheid de wereld doen sidderen. Het is wrang maar of jullie het willen of niet, de verwerpelijke daden van een minderheid die zich op de islam beroept, kunnen verwarring scheppen en direct of indirect het imago van de meerderheid besmeuren.'"
Krebbers eindigt zijn stuk over Ephimenco met:
"Aan de deur van zijn werkkamer heeft hij een foto van de dode Fortuyn geprikt 'omdat nooit vergeten moet worden waar onverdraagzaamheid toe kan leiden'. Aldus een van de minst verdraagzame opiniemakers van Nederland."
Het beeld dat je uit de opmerkingen van Krebbers krijgt, is dat van een 'man of words' (double-high, alfa). Iemand die sociaal handig met woorden strooit en zich niet druk maakt over wat die woorden precies betekenen of aanrichten. De focus is volledig op macht, invloed en status. Denk aan iemand als Trump. Iemand die ten koste van alles het plebs (de volgelingen/gelovigen) in zijn greep probeert te krijgen.
Maar Krebbers kan natuurlijk een vertekend beeld hebben van de man. Wat schrijft de man zelf?
"Open brief aan de moslims van Nederland
De vliegtuigen van 11 september hebben zich niet alleen een weg geboord in beton, glas en vooral menselijke levens in New York en Washington, maar zorgen sinds die dag voor een steeds toenemende polarisatie tussen jullie, moslims van Nederland, en het overgrote deel van de niet-moslimse bevolking."
De schuld voor 11 september wordt behendig in de schoenen van alle moslims geschoven. Die mensen deugen gewoon niet, die mensen zijn gevaarlijk. Waar hebben we dat ook al weer eerder gehoord? Kennelijk was de link hierboven die ik legde met de Holocaust niet helemaal ten onrechte.
Hoe kwam die open brief bij het publiek van Ephimenco over? Als het echte wetenschap was, zal de strekking vaak niet goed vallen. Als het geroeptoeter is, vinden ze het prachtig. Het stuk van Krebbers geeft duidelijk aan dat Ephimenco met zijn open brief wist te scoren bij zijn publiek.
Het wordt bijna saai. Ook in dit geval wordt het soortenmodel kennelijk weer bevestigd. De zooifactor (bevooroordeeldheid, etnocentrisme) beschrijft en verklaart de eigenschappen van de betrokkene behoorlijk goed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten