Israël: "Ja, het land is in de war nu. Een hopeloze situatie."

 

Laatst bijgewerkt: 26/3/2024 om 23.44

 

In de Trouw van vandaag (dinsdag, 26 maart 2024) zie ik een foto staan van een oudere dame, die nog steeds met grote ogen, monter de wereld inkijkt. Het blijkt een interview te zijn met dichtster en toneelschrijfster Judith Herzberg. Dat zegt me niets, want ik heb een blinde vlek voor namen van mensen en heb weinig met dichters en toneel.

De oudere dame blijkt inmiddels 89 te zijn. Dan valt het kwartje. Het is de dochter van Abel Herzberg, de Joodse Nederlander die zo koel en waarnemend wist te schrijven over het innerlijk en uiterlijk van fascisten. Van buiten glimmend gepoetste laarzen en een indrukwekkend uniform, maar van binnen leeg.

Judith is als kind opgehaald en meegenomen door Jo, voordat Abel met zijn vrouw door de bezetters werden afgevoerd via Barneveld naar Westerbork en vandaar naar het concentratiekamp. Maar misschien zeg ik het nu wat krom, want Westerbork was natuurlijk ook al een soort concentratiekamp.

Het stuk Rivka van Judith is net voor de tweede keer in Duitsland opgevoerd. Zelf vindt ze het een van haar beste toneelstukken. Ze hoopt dat het ook een keer in Nederland zal worden opgevoerd.

In de jaren tachtig woonde Judith in Israël. Joop van Tijn van Vrij Nederland wilde, dat ze daar verhalen schreef over het dagelijkse leven.

Maar wat heeft al dit bovenstaande van doen met het onderwerp van deze blog? Dat komt nu.

Wat vindt ze van Israël nu? Zou ze er niet opnieuw naar toe moeten om verhalen te schrijven over het dagelijkse leven daar?

En dan zegt ze: "'Ja, het land is in de war nu. Een hopeloze situatie."

Ik had het zelf niet beter kunnen verwoorden.

 

Israël heeft te kampen, waar vrijwel ieder land momenteel mee te kampen heeft: de ruk naar rechts. De steeds verder toenemende verrechtsing.

Gedacht vanuit het soortenmodel noemde ik dat vroeger de toenemende alfa-bètafactor. In het soortenmodel worden vier verschillende soorten mensen van elkaar onderscheiden. Dat onderscheid wordt gemaakt op basis van hun score op RWA (Right Wing Authoritarianism) en SDO (Social Dominance Orientation).

Mensen die hoog scoren op beide (RWA+, SDO+) lijden aan het koning/keizer-syndroom. Mensen die laag scoren op beide (RWA-, SDO-) lijden aan het boer/productie-syndroom.

Maar hoe wordt je koning/keizer? Dat lukt alleen met de hulp van de twee andere soorten. De gewone volgelingen/gelovigen (RWA+, SDO-) en de 'men of action' (RWA-, SDO+).  De koning/keizer (of alfa) heeft dus zijn inner circle van andere alfa's, vervolgens zijn generaals en officieren (de men of action) en tenslotte zijn manschappen (de gewone volgelingen/gelovigen).

Al die mensen moeten eten en willen natuurlijk ook spelen (vermaak) en andere leuke dingen. Wie gaan daar voor zorgen? Wel zij niet, dat is duidelijk. Daar zijn die domme bèta's prima geschikt voor. Die mensen moet blij zijn, dat ze nog leven!

Macht, discriminatie en agressie is het verdienmodel van de machtige groep (de lethal union). Wat houdt de machtige groep bijelkaar? Wat is de centrale variabele? We weten nu dat dat bevooroordeeldheid is. Vroeger noemde ik dat de alfa-bètafactor.

Maar al die weelde en luxe, gecombineerd met het 'zalige' van niet echt productiewerk hoeven doen, trekt natuurlijk steeds meer mensen aan. Iedereen wil het graag zo gemakkelijk mogelijk hebben. Met andere woorden: in een rijke landbouwsamenleving (wat alle moderne samenlevingen zijn) neemt de bevooroordeeldheid steeds verder toe.

Mensen worden steeds meer gericht op zichzelf en hun positie in de machtige groep. Ze willen sociaal scoren, veel macht hebben en snel rijk zijn. En verder vooral genieten en seks hebben, zo lang het kan.

Het gevolg is dat ze steeds meer via hun emotionele systeem (systeem 1) gaan denken. Hun denken wordt kroegpraat, wordt sociaal babbelen, wordt rechts geleuter. Als je het mooi wilt zeggen: het wordt 'snel denken'. In werkelijkheid is het geen denken, maar babbelen, leuteren.

Het gevolg is dat ze niet meer via hun rationele systeem (systeem 2, het brein) gaan en kunnen denken. Ze komen steeds meer los te staan van de harde werkelijkheid. Hun denken wordt steeds meer babbelen.

Ik noem dat verrechtsing. De weg kwijt zijn. Het contact met de werkelijkheid verloren hebben.

Maar Judith omschrijft het voor Israël treffend en kernachtig: 'Het land is in de war nu'.

Als je in die toestand bent beland (je bent je rationele denken kwijt, doordat je dat nooit ontwikkeld en gekoesterd hebt), zit je in een behoorlijk hopeloze situatie. Precies zoals Judith het verwoordt.