De vier wetenschappers waarover de vorige blogpost handelde, zien een verband tussen de prijs van voedsel en de gezondheid daarvan. Ongezond eten zou goedkoper zijn dan gezond. Dat verklaart waarom mensen uit de sociaal lagere klassen vaak ongezond eten.
Dat klinkt plausibel, maar klopt niet. De eerste veronderstelling is fout. Goedkoop eten is lang niet altijd ongezond eten. Terwijl duur eten vaak helemaal niet zo gezond is.
Men veronderstelt dus een verband en doet vervolgens alsof dat verband ook echt bestaat en door alle mensen die er verstand van hebben, geaccepteerd wordt. Overtuigender bewijs voor de bevooroordeeldheid van deze 'onderzoekers' is moeilijk denkbaar, lijkt me.
Die ogenschijnlijk vreemde en irrationele manier van betogen ('denken' is hier een te groot woord) valt te verklaren met het soortenmodel. Deze 'onderzoekers' proberen een 'mooi' verhaal te verkopen in hun groep (van andere bevooroordeelden) om zelf hoger in die groep te komen.
Opnieuw evidentie dat het soortenmodel werkt.
Maar hoe zit het dan met het gedrag van mensen die vaak ongezond eten? Waarom doen mensen dat?
Doen mensen dat omdat ze weinig geld hebben? Ik heb net een kaartje gezien van The Economist met daarop de landen waar mensen te zwaar zijn. De landen die daarop fel rood kleuren zijn de VS en de rijke olielanden in het Midden-Oosten. Kennelijk is het dus eerder andersom. Waar mensen behoorlijk wat geld te besteden hebben, gaat het helemaal mis.
In de vorige post noemde ik een aantal problemen, die kunnen maken dat wanneer je weinig geld hebt, het lastig is om gezond te eten. Ik noemde:
- als je geen goede huisvesting hebt, wordt gezond eten veel lastiger;
- zodra je honger hebt, ga je gemakkelijker iets kopen, terwijl wat je koopt dan misschien niet zo gezond is, maar vooral zoet en vet;
- als je weinig geld hebt, heb je automatisch ook geldzorgen en ook dat leidt ertoe, dat je gemakkelijker maar wat koopt en naar binnen werkt;
- voor een goede maaltijd is een hele keten van activiteiten noodzakelijk: je moet plannen, boodschappen doen, koken, en daarna opruimen en afwassen en de rest zo mogelijk zo bewaren, dat je die later nog kunt gebruiken.
Na het schrijven van die post, vroeg ik me af: klopt dit allemaal? Wat weet ik eigenlijk op grond van mijn psychologische kennis over dit probleem?
Stel je hebt weinig geld en je hebt honger. Dan heb je dus een probleem. Maar naar het omgaan met problemen (coping behavior) heb ik ooit onderzoek gedaan. Dat onderzoek leverde een duidelijke conclusie. Die helaas niemand leek op te pikken.
Ik vond met mijn ongeveer 10 verschillende instrumenten (vragenlijsten) over het omgaan met problemen steeds dezelfde factor. Al mijn vragenlijst bleken mensen op precies dezelfde manier te ordenen. Die ene factor bepaalt kennelijk hoe mensen met problemen omgaan.
Dat ik die ene factor vond en betrouwbaar kon meten, betekent ook dat mensen in het omgaan met problemen op die factor sterk verschillen. Er bestaan min of meer twee totaal verschillende groepen mensen op dit punt. Mensen die geboren probleemoplossers zijn en mensen die kennelijk zo geboren zijn, dat ze hun problemen niet aanpakken, maar vooral luidkeels kenbaar maken. Vermoedelijk op zoek naar hulp en bijval van andere mensen.
De factor die ik vond, correleerde hoog met de neuroticisme-schaal (van de ABV). Neuroticisme wordt ook wel omschreven als 'klaaggedrag' en als 'emotionele stabiliteit'. Maar kennelijk valt neuroticisme dus ook te interpreteren als het vermogen om niet goed om te gaan met problemen. Mensen die hoog scoren op neuroticisme, bleken slechte probleemoplossers.
Aan de ene kant heb je dus mensen die proberen alle problemen zelf op te lossen, aan de andere kant heb je mensen die vooral opgewonden, angstig en boos worden en vervallen in luid geklaag. Als hun moeder aanwezig is (zo lang ze kind zijn), kan dat natuurlijk prima werken, maar zonder hulpvaardige vader of moeder in de omgeving zal dat natuurlijk vaak minder goed werken.
Je kunt je zelfs afvragen of het met een hulpvaardige sociale omgeving uiteindelijk wel goed kan werken. In die batterij van vragenlijsten werd ook naar de hoeveelheid problemen gevraagd, die men dacht te hebben. Mensen die hun problemen proberen uit te besteden aan anderen krijgen kennelijk steeds meer problemen.
Dat betekent dus echt, dat je goede probleemoplossers hebt en slechte. Maar dan moet dat ook terugkomen zodra je eten nodig hebt. Neurotische mensen zouden dan dus minder verantwoord moeten eten dan de koele kikkers onder ons.
Dan is er natuurlijk nog een andere variabele, die grote impact heeft op mensen. Dat is bevooroordeeldheid. Denk je vanuit je emoties en ideeën of denk je precies omgekeerd, vanuit de harde feiten.
Bevooroordeelde mensen vallen uiteen in drie groepen. Van die drie groepen scoren er twee hoog op rechts autoritarisme (RWA) en één laag. Die laatste groep (RWA-,SDO+) betitel ik wel als 'men of action': ze kunnen scherp denken (systeem 2) en hebben een grote drive hogerop te komen. Om die reden zijn het ideale generaals en officieren voor de strongman. Maar door die reden omarmen ze ook openlijk en enthousiast de vooroordelen van de groep.
Je moet dus verwachten dat deze koele kikkers als het gaat om hun eigen persoonlijke problemen, niet automatisch de onzin-verhalen van de groep zullen geloven. Op zulke momenten kunnen ze best even akelig realistisch worden.
De mensen die zich blindelings laten leiden door de vooroordelen van de groep vind je vooral aan de rechterkant, bij de rechtse autoritaristen (RWA+). Dit zijn mensen die het systeem 2 denken niet of amper beheersen.
Ik zou dus verwachten dat vooral de rechtse autoritaristen (mensen die hoog scoren op RWA) gericht zullen zijn op directe bevrediging van hun hongergevoel.
Of dit allemaal inderdaad het geval is, weet ik niet. Ook de relatie tussen neuroticisme en rechts-autoritarisme is me op dit moment niet goed duidelijk. Ik zou daar graag meer onderzoek naar willen zien.
Maar in ieder geval lijkt duidelijk dat de manier waarop een mens omgaat met problemen (neuroticisme) en de manier waarop men denkt (bevooroordeeldheid en rechts autoritarisme) invloed moeten hebben op de manier waarop men -- bij voldoende aanbod -- zijn eten kiest.
En dat is een punt dat je in de rapporten en artikelen hierover bij mijn weten nooit terug ziet komen. Men legt tot nu toe vrijwel nooit een verband met de persoonlijkheid van mensen die ongezond eten, terwijl die duidelijk wel een belangrijke rol lijkt te spelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten