Joden, wat zijn dat precies?'

 Laatst bijgewerkt: 3-11-2023 om 2.37

 

Waarom hebben mensen zo'n hekel aan Joden? Daar ging mijn vorige blogpost over. Vandaag (1-11-2023) stond in de Volkskrant een column van Max Pam die dat terloops prachtig illustreert. Maar ik moet er bij opmerken: zo bedoelde hij zijn column vermoedelijk niet.

Ik laat hier de bewuste passage op het einde van zijn column, volgen.

"Misschien is het u opgevallen dat er de laatste tijd weer veel over Joden wordt gesproken. Ooit heeft Avro-directeur Willem Vogt gezegd dat je vooral niet te veel Joden op de televisie moest laten zien, want dat bevordert alleen maar het antisemitisme. Maar ik zie ze in allerlei talkshows. Der sympathische Jude, die graag wil verbinden en een moslim de hand schudt, want als we maar aardig voor elkaar zijn, komt het vanzelf goed met deze afschuwelijke wereld. Ondertussen moeten Joden dit en dat, mag je ze vooral niet verwarren met Israëliërs, hoewel Joden het er zelf ook wel een beetje naar hebben gemaakt, dat soort geneuzel. Iedereen schijnt precies te weten wie een Jood is en wat joods.

Zelf ben ik er na al die jaren nog steeds niet uit. Is het een volk, een religie, een traditie, of alle drie? In dat laatste geval wordt het helemaal vaag. Dan kom je ook terecht op het terrein van een antisemiet als Karl Lueger, die zei: ‘Wer ein Jude ist, bestimme ich!’ Mijn vader had een handzame definitie: een Jood is iemand met een Joodse moeder. Daar voegde hij aan toe: dat staat in de Joodse wet – de Tora.

Of het er ook letterlijk zo in staat, heb ik nooit opgezocht, vermoedelijk om mijzelf te behoeden voor een teleurstelling. Wat doet het er ook toe? Ik heb ook nooit willen weten hoeveel engelen er kunnen dansen op de punt van een naald."

 

Mensen babbelen druk over 'Joden' en hebben daar allerhande meningen over. Dan komt Max Pam terloops langs en blaast als een soort grote olifant het hele sprookje uit, door als veronderstelde Jood simpelweg op te merken: iedereen schijnt het precies te weten, maar het is mij in al die jaren nog nooit duidelijk geworden.

En alsof dat nog niet genoeg is, degradeert hij daarna het hele probleem Wat is een Jood? vrolijk tot het toppunt van metafysische onzin: hoeveel engelen kunnen er dansen op de punt van een naald? 

Stel je de situatie voor. Jij hebt een duidelijke mening over wat de Joden zouden moeten doen in het conflict met de Palestijnen. Je opponent heeft een totaal andere mening. Samen ben je verwoed aan het discussiëren. Dan komt er een Jood langs en die maakt met een enkele opmerking duidelijk dat zowel jij als je opponent de band met de realiteit volledig kwijt zijn. Opeens zijn het jullie helemaal eens, jullie voelen en denken precies het zelfde. Die Joden . . .

Maar ik denk dat Pam de vinger op de zere plek heeft gelegd: 'Joden', wat zijn dat precies?