Laatst bijgewerkt: 4/4/2024 om 2.06
Jarl van der Ploeg sloeg
afgelopen vrijdag (29/3/2024) in de Volkskrant, de spijker helemaal op de kop. De titel van zijn column was : "Ooit zullen historici vaststellen dat
onnozelheid het dodelijkste virus van onze tijd was".
Als
psycholoog moet me echter van het hart, dat het vaststellen van die
onnozelheid inmiddels al vaak en op veel verschillende manieren is
gedaan. Om een recent voorbeeld te geven: die vrijdag bracht Trouw nog
een bericht dat songteksten qua taal steeds simpeler worden. Het is dus
geen toekomst meer, maar inmiddels een al vele malen geconstateerd feit.
Moderne mensen, en dan vooral de jongeren, worden steeds 'simpeler'.
Gaat
het inderdaad om 'onnozelheid'? Van der Ploeg noemt op het einde van
zijn column na 'onnozelheid' ook nog: 'puur egoïsme' en 'intellectuele
zelfoverschatting'. Dat zijn inderdaad loten van dezelfde stam. Waar het
in wezen om gaat, is dat mensen steeds meer via hun systeem 1 gaan
denken, het automatische werkende emotionele systeem. En steeds minder
via systeem 2, het moeizame denken via de prefrontale cortex. Wijlen
Daniel Kahneman (zie het artikel achterin de krant van die dag) heeft
dat onderscheid een grote algemene bekendheid gegeven.
De
psychologische maat (vragenlijst) die de neiging tot denken via systeem
1 het beste meet, is bevooroordeeldheid. Het instemmen met negatieve
uitspraken over mensen van andere groepen, die geen feitelijke basis
hebben. Van Trump-stemmers is bekend dat hun stemgedrag via deze maat
vrijwel perfect voorspeld kan worden. Een kenmerk van mensen die hoog
scoren, is hun onverwoestbare geloof in zaken die aantoonbaar onjuist
zijn. En het kiezen van opties, die uiteindelijk tegen hun eigen belang
ingaan.
Hoe moet je dat samenvatten? Het gaat om mensen, die
de weg kwijt zijn. Het zijn mensen die zo in hun sociale gebabbel
gevangen zijn geraakt, dat ze het contact met de realiteit hebben
verloren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten