Laatst bijgewerkt op 20-9-2018 om 2.17
Je hebt uitvinders en uitvinders. De ene uitvinder is de andere uitvinder niet. Wat ik bedoel, is dit. Sommige mensen vinden dingen uit, andere mensen zeggen 'uitvinder' te zijn. Dat is een belangrijk verschil.
Een recent voorbeeld van een 'uitvinder' die -- bij mijn weten -- nooit echt iets heeft uitgevonden, maar wel door veel mensen werd beschouwd als 'uitvinder', omdat de man dat idee zelf handig wist te slijten, is Peter Madsen. De man die bekend staat als de duibkoot-moordenaar en Kim Wall vermoordde.
Het onderscheid tussen uitvinders en mensen die zeggen 'uitvinder' te zijn, doet sterk denken aan mensen die stellen 'expert' te zijn en mensen die bij onderzoek daadwerkelijk beter dan doorsnee blijken te kunnen voorspellen. Of aan mensen die stellen belangrijk wetenschapper te zijn en mensen die werkelijk iets weten, maar geen behoefte hebben dat van de daken te schreeuwen.
Het verschil heeft te maken met de alfa-bètafactor of bevooroordeeldheid. Echte uitvinders scoren vrijwel zeker laag op bevooroordeeldheid, het zijn typische bèta's. Mensen die beweren uitvinder te zijn, scoren vrijwel zeker hoog op de alfa-bètafactor. Het gaat om typische alfa's.
---------------------
Waarom is dat zo? Hoe valt dit te begrijpen? Iemand die stelt 'uitvinder' te zijn, is niet aan het uitvinden, maar probeert indruk te maken op zijn publiek. Hij probeert in de discussie de overhand te krijgen door te claimen dat hij bijzonder is. Hij wil dus macht.
Een tweede aspect is dat iemand die zegt 'uitvinder' te zijn, niet kritisch is. Je kunt misschien wel een concreet probleem oplossen, maar je kunt nooit claimen dat je alle mogelijke problemen kunt oplossen. Iemand die stelt 'uitvinder' te zijn, denkt dus niet kritisch na. Het is iemand die er vanuit gaat, dat de woorden die hij hoort, waar zijn, omdat ze hem verteld zijn. Het is een gelovige.
Die twee aspecten, het streven naar macht en het bij voorbaat alles geloven wat er beweerd wordt, spannen de alfa-bètafactor op. De consequentie is dat mensen die beweren 'uitvinder' te zijn, alfa zijn. Ze scoren hoog op bevooroordeeldheid en daarmee ook op agressie.
---------------------
In de NRC van vandaag (18 september 2018) vind ik een interessant geschreven verhaal van Carola Houtekamer over elektrisch rijden: Je hoeft echt niet onderweg te stranden. Dat elektrische autorijden lijkt in de praktijk door de beperkte actie-radius en de beperkte laadmogelijkheden niet altijd zonder problemen te zijn. Het is misschien vooral een 'mooi' idee.
Het interessante aan haar verhaal is dat ze het mengt met de mislukte ballonvaart naar de Noordpool door Salomon August Andrée en zijn twee metgezellen. Ze hoopten als eersten per ballon de pool te bereiken, die te passeren en vervolgens in Alaska te landen. Wat per slee en te voet bijna onmogelijk was, zou met een ballon doodeenvoudig zijn, dacht Andrée.
Normaal is het probleem met een ballon dat die niet bestuurd kan worden en willoos gedreven wordt door waar de wind hem voert. Andrée dacht dat probleem opgelost te hebben door de ballon af te remmen door touwen over de grond te laten slepen. Dit zou de ballon afremmen, waardoor men vervolgens als een zeilboot de passerende wind kon gebruiken om een andere richting uit te koersen. Dat was althans het idee.
Het stuk van Houtekamer begint als volgt. "Heroïsch was het idee van Salomon August Andrée wel. Hij zou als eerste mens de arctische wildernis bedwingen en de Noordpool bereiken, en hij zou dat gaan doen in een zijden ballon." De race naar de Noordpool winnen was in Andrées tijd het ultieme bewijs van allerlei benijdenswaardige eigenschappen: een avontuurlijke ziel, inventitviteit, kracht, mannelijkheid en -- als je de eerste van je land was -- vaderlandsliefde. Andrée, ingenieur bij het Zweedse patentbureau, wist nog twee mannen te overtuigen van zijn geniale expeditieplan en de eer die daarop ongetwijfeld zou volgen."
"Het Zweedse volk, opgestookt door de dagbladen, was wild enthousiast," schrijft Houtekamer. Maar de harde realiteit trekt zich van 'mooie' ideeën doorgaans bitter weinig aan en dat bleek ook nu het geval te zijn. In plaats van de pool te passeren en Alaska te bereiken, verloor de ballon dagelijks een grote hoeveelheid waterstofgas, waardoor het draagvermogen afnam en men al na enkele dagen over het drijfijs begon te stuiteren. Tenslotte moest men op het drijfijs landen en per slee en meegenomen boot het vaste land weer zien te bereiken. Dat lukte, maar op dat punt vroegen ziekte en ontberingen hun tol en was de reis van het drietal tenslotte voorgoed afgelopen. Drieëndertig jaar later, in 1930, werden hun bevroren lichamen bij toeval ontdekt.
Wat me opvalt in de informatie over Andrée is dat hij zichzelf voorstelde als een bevlogen bèta. Ook zijn opleiding als ingenieur lijkt daarbij aan te sluiten. Wie echter beter kijkt, ziet dat hij vooral goed was in het overtuigen van mensen. Hij wist behoorlijke fondsen los te praten voor zijn ballon-expeditie. Hij wist andere mensen te overtuigen om mee te gaan en dat alles onder zijn leiding. Dit wijst erop dat hij hoog op bevooroordeeldheid gescoord moet hebben.
Alec Wilkinson heeft een boek over hem en zijn noodlottige ballonvaart geschreven: The Ice Balloon (hier). In een interview (hier) stelt Wilkinson:
"It's important to remember, the context was this: ... He had the support of Alfred Nobel, the inventor of dynamite. He had the support of the King of Sweden. He had tried to leave in 1896 but hadn't got favorable winds. He gets back to Spitsbergen in 1897, knowing pretty much that this will more or less be his last chance. Faced with the thought, 'If I don't go now, I may never go again, and I will never know the mystery,' I think it overtook him to a degree. I think his rationality, his engineering mind, his practicality succumbed — to a certain degree, like a temptation one finally submits to — to the idea of: 'I must.' "
Waarom maakte hij deze noodlottige tocht? Wilkinson denkt dat het idee, waardoor Andrée bezeten was, als eerste de Noordpool bereiken, zijn rationele geest had overgenomen. Hij veronderstelt dus dat Andrée van oorsprong een rationele geest moet hebben.
Ik ben daar niet zo zeker van. Waarom onderneemt iemand een dergelijke tocht? Het doel is aandacht en erkenning te krijgen en de eerste te zijn. Het doel is niet een technisch probleem op te lossen, maar sociaal te scoren. Ik zou dus verwachten dat Andrée hoog scoorde op de alfa-bètafactor en dat het rationele in zijn geest misschien nooit al te sterk aanwezig is geweest.
Het interview met Wilkinson geeft daar ook aanwijzingen voor: "He had this obsessive idea to reach this place by this unconventional means, which would be extraordinarily efficient. ... His study of the weather and the winds and so forth persuaded him that he'd be there in fewer than 60 hours. He believed that he would fly right over the Pole." Hij heeft een idee dat hem beheerst. Zijn studie van weer en wind heeft hem overtuigd dat het in minder dan 60 uur moet kunnen lukken. Hij gelooft dat hij recht over de Noordpool zal vliegen. Het gaat kortom steeds om geloof.
Wie de moeite neemt, na te zoeken hoe de wind waait in het poolgebied, ziet dat er normaal een sterke straalstroom omheen draait, terwijl de windrichting in beginsel vooral naar het zuiden is. De zon werkt als motor voor de wind en omdat zon in het poolgebied vooral ontbreekt, waait de wind naar de breedtegraad waar de lucht wel verwarmd wordt en opstijgt. Het idee dat de wind steeds keurig over de Pool zou waaien, is dus inderdaad slechts dat. Het is een wensdroom.
Een andere aanwijzing voor de irrationele bevlogenheid van Andrée zijn de vreemdsoortige artikelen die hij heeft meegesleept in de ballon, zoals een wit overhemd dat nog in de verpakking zat. Hij wilde kennelijk zodra hij aan de overkant geland was, er vooral netjes uitzien. "It was ironic that the balloon carried a preposterous collection of entirely useless objects, many of which the three men clung to when all hope of flight had ended and they were forced to march across the ice. These included quantities of Russian and U.S. money in silver and gold, a white dress tie, an expensive porcelain bowl, the heavy silver base for a German vase, a white shirt in its original wrappings, a large collection of heavy towels, old newspapers, packets of personal letters, and two tickets to the Stockholm Exposition of 1897" (hier).
Valt er nog rechtstreekser informatie over de alfa-bètascore van Andrée te vinden. Ik vind hier deze eerste bladzij tekst uit een boek van hem, vertaald door Google-translate in het Engels.
-----
Introduction.
The history of the geographical discovery trips is also
a story of the greatest dangers and abuses that humans
may suffer. When it came to protruding through
unknown areas, across the
vast deserts of Australia, Asia or Africa , across North America's prerrier or through the
forests in South America or in Central Africa, the perpetrators have
been exposed to dangers and suffering, as well as to struggling with
difficulties, whether whoever Seen them close up,
hardly ever be able to make themselves fully clear shows.
However, no research area has prepared explorers !!
as many difficulties as the polar tribes. Looking closer
to the case, one finds that there is a significant
difference between the difficulties encountered by the traveler in the
polar areas, and those who meet him in areas with gentle
or warm climate.
Almost everything, which in the latter case constitutes an obstacle, hides
itself a means of success. The wild inhabitants
often stand in the way of the scientist, but they may be as often
his friends and helpers, who bouncy him with his advice and advice
. The mighty forests close his path,
but they also give him protection from the weather and the wind, and often
he finds in them natural products that give him the nutrition
he needs. The lakes and rivers could prevent his
arrival, but they could also carry him long stretches
of his way while giving him the means to sustain his
life. Even the deserts are not completely exposed to
things that facilitate the researcher's journey. The heat burns the
vegetation, but sometimes it produces a vegetation that
provides protection against the same heat; and the generally unknown areas of the islanders,
as well as the knowledge of roads
and routes of the surrounding people, etc. are favorable conditions for the desert father.
-----
De tekst is een verhaal over de problemen van ontdekkingsreizigers. Het gaat over hoe gevaarlijk dat is. Het gaat niet over het oplossen van een concreet probleem. Het is een emotioneel verhaal over de bijzondere problemen van ontdekkingsreizigers, in het bijzonder in het poolgebied, gebaseerd op niets.
Dit stukje tekst laat duidelijk een dogmatische denkrichting zien en het hanteren van subjectieve waarheid. Hoe zou je bijvoorbeeld de bewering in de laatste zin moeten toetsen? Het is niet een bewering gebaseerd op waarneming, maar een verhaal dat tot doel heeft de lezer te beïnvloeden. Ook dit stuk tekst suggereert een hoge score op de alfa-bètafactor.
Salomon August Andrée had een prachtige babbel en wist veel mensen te overtuigen. Zijn ballon luisterde echter niet. Het geniale en prachtige idee, een tocht per ballon over de Noordpool, werd een tocht naar de dood voor hem en zijn metgezellen. De ballon trok zich van de overtuigende babbel van Andrée geen sikkepit aan.
Het doet me denken aan de beroemde woede-aanval van Hitler toen de Russische tanks voor Berlijn stonden. Ook die tanks lieten zich niet stoppen door die indrukwekkende woede-aanval. Nederlanders hadden hier een simpele uitdrukking voor: de wal keert uiteindelijk het schip.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten