Laatst bijgewerkt: 28/2/2024 om 4.23
Kunnen we echt niets doen tegen de steeds verder stijgende verrechtsing? De mate van bevooroordeeldheid dus.
Volgens mij is er op dit moment eigenlijk slechts één variabele bekend, waarvan we weten dat die een duidelijk verband heeft met bevooroordeeldheid, terwijl die in beginsel ook beïnvloedbaar is. Die variabele is de hoeveelheid onderwijs die men gevolgd heeft. Het opleidingsniveau. Hoog opgeleide mensen zijn, gemiddeld genomen, minder bevooroordeeld dan laag opgeleide mensen.
Opleidingsniveau en bevooroordeeldheid zijn dus gekoppeld. Maar als je de krant leest, slaat de schrik je soms om het hart.
In de Volkskrant van 22/2/2024 (p. 27) trekken vier universitaire docenten die werkzaam zijn bij een academisch ziekenhuis (UMC Amsterdam) van leer tegen een aantal eerder verschenen opiniestukken in de Volkskrant, die suggereerden dat gezond eten niet duur hoeft te zijn.
De titel van het artikel met het onderschrift luidt:
"Pas op voor goedkope stemmingmakerij met huis-tuin-en-keukenonderzoek
Het moet toch eenvoudig zijn om een gezonde en tegelijk goedkope maaltijd op tafel te zetten, luidt de publieke opinie. De wetenschap weet beter: mensen met een krappe beurs kiezen niet zomaar voor ongezonde voeding".
Laten we hier even bij stil staan. Wat is er mis met huis-tuin-en-keukenonderzoek, vraag ik me af? Deze vier wetenschappers geloven kennelijk dat echt onderzoek daar beslist niet kan plaatsvinden. Dat lijkt me een foute gedachte.
Als het goed is, doe je thuis, in de woonkamer, in de tuin en in de keuken regelmatig kleine onderzoekjes. En soms zelfs behoorlijk grote.
Het onderzoek dat ten grondslag ligt aan het dubbele proefschrift van mijn vrouw en mij is bijvoorbeeld volledig thuis gedaan (de dataverzameling natuurlijk niet). De universiteit kreeg voor die dubbele promotie een premie van iets minder dan twee ton. Het totale onderzoek begroot ik zelf qua geïnvesteerde tijd en overige kosten op iets van drie miljoen. Het idee dat je vanuit je huis geen behoorlijk onderzoek kunt doen, is dus ongefundeerd.
Sterker nog: als je echt onderzoek wilt leren doen, lijkt het eigen huis me een prima plek om daar mee te beginnen. Ik herinner me nog levendig, hoe ik als dertienjarige geworsteld heb om de valproeven van Galilei te herhalen. Volgens prof. George Gamow zou dat uitermate eenvoudig zijn, maar ik leerde daardoor dat dat nogal optimistisch gedacht was. Later ontdekte ik dat Gamow een theoreticus was, die zelf van proeven doen geen kaas had gegeten.
Dan dat onderschrift: "De wetenschap weet beter". Pardon, de wetenschap bestaat niet. Als je zegt, dat de wetenschap het beter weet, doe je alsof de wetenschap een persoon is. Dat slaat nergens op.
Je kunt als je de term goed analyseert, hoogsten zeggen dat iemand wetenschap heeft van iets. Iemand heeft zich misschien verdiept in de plaatselijke bustijden en zegt dan: de volgende bus komt om tien over acht. Die persoon denkt dan wetenschap te hebben van de tijd waarop de bus komt. Vervolgens komt de bus inderdaad rond die tijd, of hij komt niet. Het is dus altijd een bepaald mens dat wetenschap van iets denkt te hebben en die specifieke kennis kan kloppen, maar kan ook niet kloppen.
Je kunt denken dat wetenschappers wetenschap zullen hebben van bepaalde zaken. Dat is natuurlijk ook zo, alleen zijn wetenschappers het onderling lang niet altijd eens. En als ze het wel eens zijn, zitten ze er in de praktijk ook nog geregeld naast.
Wanneer je als wetenschapper gelooft in de Wetenschap, ben je geen echte wetenschapper meer, maar een rechts-autoritaristische gelovige, die in feite niets begrijpt van echte wetenschap. (Met die term bedoel ik natuurwetenschap.)
Dan het einde van dat onderschrift. "Mensen met een krappe beurs kiezen niet zomaar voor ongezonde voeding." Nee, maar dat was de stelling niet, die men wilde aantonen als onjuist. Dat was de stelling dat een gezonde maaltijd tegelijk ook goedkoop kon zijn.
Laat ik eens een uitstapje maken naar ons keuken-lab. Ik zie daar staan een pak biologische havervlokken 'fijn' van de Lidl met een gewicht van 500 gram. Als je uitgaat van het standaardrecept van het dure Quaker Oats Express dan zitten daar iets meer dan 18 porties in. Het enige dat je verder nodig hebt per portie is wat water. Eventueel wat zout en suiker als je dat lekker vindt. Ik kon op internet niet de exacte prijs vinden, maar wat ik me herinner is dat zo'n pak ongeveer een euro kost. Dan kom je op nog geen 6 cent per portie. Als je een stevig bord pap wilt, neem je een dubbele portie en heb je voor 12 cent een stevig bord heerlijke pap.
Een ander voorbeeld. Een zak bruine bolletjes van de Lidl en een pot pindakaas van honderd procent pinda's met stukjes ook van de Lidl. Ik beweer niet dat het niks kost, maar dat het erg duur eten zou zijn, wil er bij mij niet in.
Of maak een stamppot. Anderhalve kilo aardappelen (zelf schillen), 2 potten rode kool van de Lidl, 2 stukken magere bief tartaar. Je hebt dan ongeveer 5 porties voor iets van 8 euro. Dat is natuurlijk niet niks, maar naar normale maatstaven is dat niet veel geld voor een voedzame warme maaltijd.
Waar is het onderzoek waar deze vier wetenschappers zich op zeggen te baseren? Het talloze onderzoek op dit gebied dat allemaal hetzelfde zou hebben opgeleverd, blijkt van 2010 te zijn en verricht te zijn door de schrijvers van het artikel.
Wat hebben de auteurs precies gedaan? Ze hebben de voedingspatronen van ruim 570 mensen bekeken en beoordeeld op gezondheid en kosten. Wat bleek? Hoe gezonder, hoe duurder. Daarmee is dus bewezen, wat ze beweerden, of toch niet helemaal?
Ik denk van niet helemaal. Verstandige mensen eten vaak gezonder, geven hun geld verstandiger uit en verdienen vaak ook nog belangrijk meer. Het gevonden resultaat bewijst dus helemaal niks!
De onderzoekers hebben wel een verband gevonden, maar dat was ex post facto. Uit dat correlationele verband hebben ze vervolgens geconcludeerd tot een oorzakelijk verband. Maar het correlationele verband kan in dit geval prima verklaard worden door een onderliggende variabele, namelijk: intelligentie.
Waar is die gigantische hoeveelheid overig onderzoek dan? Er blijkt volgens het artikel nog één ander onderzoek te zijn dat een aantal jaren later verscheen. In dat onderzoek keek men of de voeding die men kon kopen voor een minimunbudget wel 'sociaal-cultureel acceptabel' was. En dat was het volgens de onderzoekers niet.
Tja! Maar dat was de stelling niet! Het ging er niet om of de voeding 'sociaal-cultureel-acceptabel' was volgens bepaalde onderzoekers, het ging erom of de voeding gezond was en niet al te veel kostte.
In het artikel staat dan nog: "Niet iedereen trekt het namelijk om elke dag havermout en stamppot te eten." Wat is er mis met iedere dag een bordje havermout eten? Je hoeft natuurlijk niet iedere dag stamppot te eten, maar we eten het een paar keer peer week en vinden het doorgaans heerlijk.
Dan staat er:
"De consensus in de wetenschap is duidelijk: ongezond eten is goedkoper dan gezond eten."
Sorry, maar in de wetenschap bestaat er niet iets als consensus. Ook het hele idee dat er iets als De Wetenschap zou bestaan, is lariekoek. Er bestaan wetenschappers, hoewel niemand precies weet wie daar precies wel en niet onder vallen. En wetenschappers vinden altijd overal iets van, maar zitten er ook vaak naast. Je moet als wetenschapper niet afgaan op de mening van wetenschappers, maar op wat er via onderzoek bekend is aan harde feiten.
Laat ik dat illustreren aan de stelling. Ongezond eten zou goedkoper zijn, dan gezond. Ik hoef dus maar een enkel tegenvoorbeeld te vinden om die stelling blijvend te ontkrachten. Popper leert, dat dat is, waar we naar moeten streven. Wel, koop een kilo chips en koop een kilo aardappelen, eventueel geschilde. Wat is duurder en wat is gezonder?
Zes zakjes AH Robuuste Chips leveren 900 gram op en kosten 6 x 2,19 = 13,14. Laten we daar twee kilo ongeschilde aardappelen van de Lidl tegenover stellen (door het schillen mag dan de helft verdwijnen). Ik weet de exacte prijs niet, maar het zal ongeveer 2 of 3 euro zijn. Ik denk dat die chips wel lekker zijn, maar niet echt gezond. Althans een stuk ongezonder dan die aardappelen.
Of een ander voorbeeld: een fles wijn van 750 milliliter tegen dezelfde hoeveelheid zelfgemaakte thee. Is wijn echt zo veel gezonder dan thee?
Kortom, de stelling dat gezond altijd duur zou zijn, klopt gewoon niet.
Maar het wordt nog gekker. Eerst hebben de auteurs gesteld dat gezond eten nooit goedkoop kan zijn, nu komen ze halverwege hun eigen artikel met vetgedrukt de stelling:
''Kortom. Je kunt gezond eten voor weinig geld."
Halverwege het artikel zijn de auteurs volledig de stelling kwijt, waarvan ze de onjuistheid wilden aantonen. Een soort dementie op jonge leeftijd kennelijk.
Dit soort mensen probeert bij het academisch ziekenhuis studenten op te leiden tot weldenkende dokters en wetenschappers, maar snappen het zelf kennelijk nog niet helemaal. Wat voor dokters en wetenschappers lever je op die manier af?
En dat is nog niet alles. De krant vindt het geen enkel probleem om zo'n wild verhaal waar de tegenstrijdigheden en onzin vanaf spatten een hele pagina te gunnen.
Waar zijn we met zijn allen in terecht gekomen? In een enorm gekkengesticht? Waar zogenaamd 'hoogopgeleiden' met 'indrukwekkende' verhalen bizarre onzin uitkramen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten