Onderstaande tekst stuurde ik naar het Dagblad van het Noorden als reactie.
---
Holocaust-overlevende Micha Gelber (88) zegt in Dagblad van het
Noorden (30/1/2024) het volgende: "Zes miljoen Joden zijn vermoord om
wie ze zijn, vanwege pure Jodenhaat. Wie dat wil nuanceren, heeft zelf
een geschiedenisles nodig."
Ik neem die uitdaging graag aan en
denk geen geschiedenisles nodig te hebben. Begrijp me goed, over die
zes miljoen Joden die vermoord zijn, zijn we het eens. Maar was het
inderdaad vanwege 'pure Jodenhaat'? Als we het beest willen bestrijden,
zullen we toch eerst moeten weten om welk beest het precies gaat.
Dat
het geen 'pure Jodenhaat' was, blijkt al uit het verhaal van Gelber
zelf. Hij zegt: "Ik vertel over de industriële vernietiging van Joden,
Roma en Sinti." Het ging dus om meer dan alleen pure Joden. In de
Holocaust [1] zijn zelfs ook 'rasechte' Duitsers die om een of andere reden
afweken, vermoord. Dus om welk beest gaat het precies? Als je weet wie
je tegenstander is, ben je al halverwege de overwinning, zegt men wel.
Hier komt mijn verhaal.
Al tijdens de Tweede Wereldoorlog
begonnen wetenschappers
(waaronder gevluchte Duitse Joden) in de VS met onderzoek om te
achterhalen wat een nazi tot een nazi maakte. De eerste poging was
inderdaad 'Jodenhaat' meetbaar te maken en dat lukte wonderwel. Maar
ging het inderdaad om Jodenhaat of had men in werkelijkheid iets gemeten
dat eigenlijk nog veel groter was? Dat laatste bleek het geval.
Jodenhaat bleek de neus van de draak. Het ging om iets groters en men
noemde die grotere eigenschap 'etnocentrisme'. Vertaal dat gemakshalve
als: vreemdelingenhaat. Alles dat anders was dan de eigen, ideale groep.
Maar
u begrijpt het al, als Jodenhaat te beperkt was als naam van het beest,
gold dat dan ook niet voor etnocentrisme? Kon het zijn dat dit slechts
de kop van het beest was in plaats van het hele beest?
Het
heeft heel lang geduurd voordat deze vraag echt definitief beantwoord
werd. We weten pas sinds kort met zekerheid om welk beest het precies
gaat. De naam van het beest is: bevooroordeeldheid. In het Engels:
prejudice.
Wat is bevooroordeeldheid precies? Dat is instemmen
met allerhande uitspraken zonder dat die uitspraken gebaseerd zijn op
harde feiten. Populair gezegd: we geloven het, we denken dat het beslist
zo is, maar ons geloof is gebaseerd op populair geleuter. We gebruiken
onze onderbuik (systeem 1) om de uitspraak te beoordelen, in plaats van
ons hoofd (systeem 2). Bevooroordeeldheid is je kille verstand niet
gebruiken, terwijl dat eigenlijk wel zou moeten.
Dat
is nog niet alles. Wat het onderzoek al lang geleden heeft laten zien,
is dat mensen op dit punt heel erg verschillen. Er zijn mensen die gemakkelijk populaire onzin geloven en er zijn mensen, die daar niets
van moeten hebben. Er zijn mensen die enthousiast vallen voor het
verhaal van de sterke man en er zijn (vaak nog meer) mensen die
begrijpen dat zijn verhaal niet klopt en uiteindelijk leidt tot grote
ellende.
Natuurlijk valt er in dit verband nog heel veel
meer te vertellen. De mensen die meer willen weten, kunnen dat vinden op
mijn blog: stopdiscriminatie.blogspot.com
Dr. Mik van Es
psycholoog/psychometricus
Eelde
---
1 - De zinsnede "In de Holocaust' is hier wat ongelukkig. Bedoeld wordt: "In de vernietigingsmachine van de nazi's".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten