Wat is 'dementie'? De duidelijkste definitie vind ik op de site van Alzheimer Nederland (hier). De omschrijving nog wat inkortend, krijg ik:
Dementie is dat de hersenen informatie niet meer goed verwerken.
Onze hersenen zijn als het ware de computer van de zelf-rijdende auto. Onze zintuigen leveren informatie over de wereld, via zenuwen gaat die het brein in, dat verwerkt de input en bewerkt die tot een output. De output gaat vervolgens via andere zenuwen naar de emotie regulerende klieren en naar de spieren, waarmee we bewegen en in wezen ook gericht, kritisch denken.
Wanneer er iets mis is met de computer, merk je dat aan de output. Ons gedrag is niet meer, wat het zou moeten zijn. We maken vergissingen, we vergeten dingen die we nog zouden moeten weten, we hebben onszelf minder goed in de hand, we weten niet meer waar we precies zijn, we kunnen de weg niet meer vinden, we kunnen niet meer op het juiste woord komen, maken taalfoutjes waar we die vroeger niet maakten en ga zo maar door.
Andere woorden voor 'dementie' zijn 'geestelijke aftakeling' en 'kindsheid'. Mensen die dement zijn, worden geestelijk weer als kinderen. Ze missen het overzicht en moeten verzorgd worden.
Wanneer ons brein binnenkomende informatie niet meer goed verwerkt, kunnen we dat dus in beginsel op twee niveau's merken. Op het eerste niveau reageren we op de binnenkomende informatie via het automatisch werkende emotionele systeem. Dit systeem wordt bij dementie pas het laatst aangetast.
Pavlov heeft dat ooit experimenteel keurig en knap uitgezocht, hoe het emotionele systeem precies werkt. Die kennis lijkt tegenwoordig nogal weggezakt te zijn, maar is in werkelijkheid uiterst belangrijk. Het staat bekend als 'klassieke conditionering'.
Op het tweede niveau reageren we op de binnenkomende informatie met bewust gedrag of we reageren niet. Het gerichte, kritische denken (systeem 2, traag denken) hoort hierbij. Maar ook zaken als wandelen, fietsen, joggen, dansen vormen allemaal operant gedrag en vallen onder systeem 2.
Hoe systeem 2 werkt, is blootgelegd door B.F. Skinner. De basis van het systeem staat bekend als 'operante conditionering'. Ook deze kennis is al weer oud (ongeveer 1950) en vaak onbekend. Waarom zou je zaken willen weten, als je met wat geblaat toch wel eten in je bekje gestopt krijgt?
Nu heb ik geen onderzoek gedaan naar dementie. Maar als wat wij weten, klopt, zou je verwachten dat dementie in ieder geval op twee manieren bestreden kan worden. Allereerst is bewust bewegen iets dat het tegenwerkt.
Denk aan zaken als lopen, wandelen, fietsen, hollen, joggen, yoga, ballet, dansen, gymnastiek, zingen, muziek maken, klussen, tuinieren, een dagboek bijhouden (maar dan wel liefst zakelijk, beschrijvend), schrijven (liefst feitelijk en zakelijk, liever niet emoties versterkend).
Ten tweede moet je het rationele denken (denken gevolgd door harde feedback) oefenen en versterken. Dat kan soms heel simpel: speel een computerspelletje. Of ga bloggen over iets. Bijvoorbeeld wat je in de krant leest. Probeer actief concrete problemen op te lossen.
Die twee simpele, concrete aanbevelingen hoorde ik tot nu toe nog niet van de 'expert' op dementiegebied (Van der Plaats), terwijl ze toch niet zo moeilijk lijken te zijn. Verder lijkt er ook nog empirische ondersteuning voor te bestaan. Als 'expert' zou je dat misschien toch moeten weten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten