De film The Last Days van Steven Spielberg beschrijft de Holocaust in Hongarije via de verhalen van vijf mensen die het overleefden. De film is tot 18 mei te zien op Netflix.
Eén van die overlevenden, Bill Basch, zegt dit:
"There is one thing that has puzzled me, and has puzzled the world. That the Germans dedicated manpower and trains and trucks and energy towards the destruction of the Jews to the last day. Had they stopped six months before the end of the war and dedicated that energy towards strengthening themselves they may have carried on the war a little longer. But it was more important to them to kill the Jews than even winning the war."
Je begint een oorlog. In dit geval zelfs een wereldoorlog. Je zou denken, dat je die koste wat het kost, wilt winnen. Maar de nazi's waren druk met andere dingen. Ze waren druk met het vermoorden van Joden.
Begrepen ze van het begin af aan, dat de oorlog een verloren zaak was? Dat lijkt moeilijk voorstelbaar. In de eerste jaren van de oorlog gingen de zaken voor Duitsland boven verwachting goed.
Waarom dan toch die irrationele haat tegen Joden?
Ik denk dat het soortenmodel de verklaring levert. In nazi-Duitsland had de Grote Leider, Adolf Hitler, alle macht naar zich toe getrokken. De alfacultuur was heel sterk en groot geworden, de bètacultuur vrijwel volledig weggedrukt. Ja, de bètacultuur werd vaak openlijk bestreden.
Maar in een alfacultuur wordt het denken bepaald door wat de Grote Leider beweert. De Grote Leider probeerde om aan de macht te komen en te blijven, zo handig mogelijk in te spelen op zijn publiek van volgelingen/gelovigen. Hij had trouwe aanhangers nodig en vertelde dus, wat die aanhangers mooi vonden om te horen.
Die boodschap was: het is allemaal de schuld van die verdomde rot joden! Door hen hebben we de Eerste Wereldoorlog verloren. Zij deugen niet, zij veroorzaken alle ellende in de hele wereld.
Dat verhaals is natuurlijk volstrekt onzinnig. Maar voor volgelingen/gelovigen is het wel de ultieme waarheid als de Grote Leider dat beweert.
Dan was er nog een belangrijk punt. De Sovjets en de Amerikanen vochten terug en soms best behoorlijk goed en behoorlijk effectief. Dat is niet leuk, dat is niet 'mooi'. Als je overloopt van agressie, is het dus veel verleidelijker in te zetten op groepen, die zich toch niet kunnen verweren. Naarmate de oorlog voor de nazi's slechter ging, werd de Jodenvervolging heftiger.
Voor de volgelingen/gelovigen van Adolf Hitler was de oorlog een groot en abstract iets. De oorlog speelde zich op veel verschillende fronten tegelijkertijd af. Maar 'Joden' was iets, dat ze zich konden voorstellen. Daar viel goed op te jagen. Die konden probleemloos tot slachtoffer gemaakt worden.
De strongman indoctrineert dus zijn volgelingen/gelovigen, zoals een baas zijn hond kan ophitsen. Die hond heeft geen flauw besef van iets als 'oorlog', maar begrijpt prima wie hij moet pakken, als hem dat verteld of geleerd wordt.
Dat betekent ook dat het voor volgelingen/gelovigen lastig is om rationeel te vechten. Ze denken via systeem 1. Voor hen is 'rationaliteit' ongeveer net zo fout als 'Jood'. Het gaat om je emoties, die emoties leiden je. Of naar de Overwinning, of naar de Ondergang.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten