In de blogpost Gezelligheid kent geen grenzen (https://stopdiscriminatie.blogspot.com/2023/04/gezelligheid-kent-geen-grenzen-een.html) citeerde ik uit de column van Bas Heijne in NRC (8/4/2023).
Heijne schreef onder andere:
"De politiek heeft zich, zeker na de Provinciale Statenverkiezingen, met overgave vastgebeten in het kleine; de afgehaakte burger in de veronachtzaamde uithoeken van Nederland, die zijn postkantoor zag verdwijnen en de bushalte opgeheven. Belangrijk, niemand kan de afstand tussen een technocratische overheid en de zich niet gezien voelende burger ontkennen.
Maar intussen lijkt het er wel op dat de grote wereld geriefelijk uit het zicht is geraakt, alsof de donkere wolken die zich boven ons hebben samengepakt – de heftig verstoorde wereldorde, de klimaatcrisis – allemaal de schuld zijn van een slecht functionerend kabinet en een premier die over zijn houdbaarheid heen is.
...Met het opeisen van het recht om gezien te worden, zo lijkt het, eist de ongeziene Nederlandse burger ook het recht om, wanneer het gaat over wat buiten zijn wereld ligt, zijn ogen stijf dicht te knijpen."
Vervolgens kwam ik met een aantal gevallen op de proppen, die leken te bevestigen, wat Heijne dacht te zien. Mensen zijn in de onderlinge interactie druk bezig met de kleine dingen, die ze bezig houden, waardoor ze de grote, harde buitenwereld niet meer zien.
De onderlinge interactie eist alle aandacht op. Gezelligheid kent geen grenzen. Waardoor men niet langer aandacht heeft voor wat er in die buitenwereld precies allemaal gebeurt.
Is er experimentele bevestiging voor dat effect? Je denkt dan natuurlijk aan de experimenten van Asch. Het uitgebreide verslag van Asch daarover, valt niet eenvoudig te lezen, maar vergt enig volhouden. Ik heb dat indertijd gedaan en gerapporteerd via deze blog.
Asch vond een persoonsvariabele, die bepaalde hoevaak men meeging met het groepsoordeel. Verder viel uit zijn gegevens af te leiden, dat de mensen die niet meegingen met de groep en dus focusten op de werkelijke lengte van de lijnstukjes, ondertussen kennelijk ook nog waarnamen wat het groepsoordeel was. Het omgekeerde gebeurde echter niet. De mensen die focusten op wat de groep zei, wisten vaak na afloop vrijwel niets meer over de werkelijke lengte van de lijnstukjes, die ze gezien hadden, maar waarvan ze de lengte onjuist gerapporteerd hadden.
Dat gegeven duidt erop, dat systeem 2 denkers, via hun automatisch doorwerkende systeem 1 toch bijhouden, wat de andere mensen beweren. De systeem 1 denkers, die focusten op wat er beweerd werd door de anderen, activeerden daarvoor natuurlijk niet hun systeem 2. Ze wisten dus vrijwel niets te vertellen na afloop over de werkelijke lengte van de getoonde lijnstukjes.
Wil men sociaal scoren, dan moet men vooral snel zijn. Een sociaal slimme opmerking die een minuut te laat komt, levert qua groepseffect niet op, wat men wil. Dit is dus mogelijk een reden, waarom systeem 1 voortdurend alle aandacht lijkt op te slokken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten