In een voorgaande blogpost maakte ik me vrolijk over het idee van 'strafbare teksten'. Maar eigenlijk is dat wat gevaarlijk. Je maakt je vrolijk over iets, je vindt het vreemd, je vindt het belachelijk. Je reageert dus emotioneel op een verschijnsel. Dat is op zich niet zo erg en wel begrijpelijk, maar als je het bij die emotionele reactie laat, veeg je misschien een belangrijk verschijnsel onder het tapijt. Je gooit misschien het kind weg met het badwater.
In de Volkskrant van 4/1/2023 vind ik een betoog van Leo Lucassen dat vrijwel volledig het idee van foute en strafbare teksten onderschrijft (https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/1762/articles/1743072/27/1). Ik zou denken een tekst is een tekst, maar hij ziet dat totaal anders.
Ik ben zo vrij zijn betoog hierna integraal over te nemen.
-----
Politici en media moeten zich veel duidelijker uitspreken tegen racistische incidenten
Omvolkingstheorie
Het is tijd om racistische leuzen - zoals die op de Erasmusbrug geprojecteerd - principiëler te bestrijden, bijvoorbeeld via het Wetboek van Strafrecht. Ook is meer bewustwording nodig van de gevaarlijke ideologie van de 'omvolking'.LEO LUCASSEN
De projectie van racistische teksten op de Rotterdamse Erasmusbrug in Nieuwjaarsnacht leidde tot veel verontwaardiging. En terecht. De in extreemrechtse kringen bekende 'fourteen words' ('We must secure the existence of our people and a future for white children') is namelijk een internationale strijdkreet van groeperingen die menen dat het 'blanke ras' op het punt van uitsterven staat.
De bedenker van deze slogan, vaak gevolgd door de zin 'Because the beauty of the White Aryan woman must not perish from the Earth', was de Amerikaanse neonazi David Lane. Deze werd in 1983 lid van 'The Order', die als doel had 'ons volk te bevrijden van de Joden en het Arische ras de totale overwinning te brengen'. Na een aantal terroristische aanslagen op vertegenwoordigers van wat zij de 'zionistische bezettingsstaat' noemden, werd hij in 1985 tot 190 jaar veroordeeld, om in 2007 op 55-jarige leeftijd achter de tralies te sterven.
Waar veel onderzoekers dachten dat we met een langzaam uitdovende ('fout na de oorlog'-)beweging te maken hadden, bleek haar vitaliteit aanzienlijk groter. Zo werden op Twitter de racistische projecties op de Erasmusbrug door Forum voor Democratie enthousiast begroet, terwijl Ongehoord Nederland-boegbeeld Raisa Blommestijn het als een gerechtvaardigd opkomen voor de witte medemens beschouwde.
Maar ook het dehumaniseren van vluchtelingen en het voortdurende propageren van de omvolkingsdenken door PVV-politici als Bosma en Wilders, of hun Vlaamse evenknieën Dewinter en Van Langenhove, heeft een maatschappelijk klimaat gekweekt waarin extreem-rechtse denkbeelden steeds ongeremder en openlijker worden geuit.
De verklaring daarvoor is dat de wortels van het 'white supremacist'-denken veel dieper reiken dan het nazisme. Met name in Noord-Amerika is het ten nauwste verbonden met de door de eeuwen van interne slavernij ingebakken dehumanisering van zwarte en gekleurde Amerikanen.
Het door de Ku Klux Klan gevoede idee dat afstammelingen van tot slaafgemaakten door de afschaffing van de slavernij en de daarop volgende gelijkberechtiging de positie van witte Amerikanen zouden bedreigen was wijdverbreid. Dit leidde in de periode 1883-1941 tot minimaal 4.500 lynchpartijen. Van de slachtoffers was het overgrote deel zwart; in bijna een kwart van de gevallen ging het om witte Amerikanen die de moed hadden zich tegen het racisme te keren.
Het idee dat het witte ras superieur was, werd aan het einde van de 19de eeuw door uiteenlopende wetenschappers aan prestigieuze Amerikaanse universiteiten bovendien actief verspreid en werd een cruciale factor in de discussie over immigratie, die toen nog vrijwel uitsluitend uit Europeanen bestond.
De kerngedachte was dat het 'Nordic race', degenen afkomstig uit Noordwest-Europa, op het punt stond uit te sterven door de massamigratie van Zuid- en Oost-Europeanen, met name Joden. Door hun aantallen en vermenging met de 'Nordics', waarbij de inferieure genen opvallend genoeg altijd zouden winnen, dreigden die minderwaardige rassen de strijd te winnen.
Dat dit bepaald geen marginale ideeën waren, blijkt onder meer uit de geschriften van de bekende president Theodore Roosevelt over 'race suicide'. Maar ook uit het feit dat het de leidende gedachte vormde van de in 1907 door het Congres ingestelde Dillingham-commissie die de oorsprong en gevolgen van de Europese migratie moest onderzoeken.
Met name het zeer populaire en onder meer in het Duits vertaalde boek The passing of the Great Race (1916) van de zeer gerespecteerde New Yorkse filantroop en natuurbeschermer Madison Grant, leverde de nodige ammunitie voor anti-immigratiewetten na de Eerste Wereldoorlog. Waar voor Chinezen (en andere Aziaten) al vanaf 1882 de deuren waren gesloten, gebeurde dat tussen 1918 en 1924 ook min of meer voor Zuid- en Oost-Europeanen.
Grant voorspelde een gitzwart toekomstbeeld als de immigratie niet onmiddellijk zou stoppen en het hoeft niet te verwonderen dat de nazi's in de jaren twintig het inmiddels in het Duits vertaalde boek van Grant verslonden. Hitler bedankte Grant en noemde diens boek 'mijn Bijbel'.
En nu, een eeuw later, blijken die ideeën steeds openlijker te worden verspreid en gedeeld, in zowel de VS als Europa, en vormen ze de inspiratie voor terroristen, zoals Breivik in 2011, gevolgd door minstens twaalf andere aanslagen wereldwijd, waarbij zo'n tweehonderd doden vielen, waaronder joden, moslims, sikhs, Mexicanen, Afro-Amerikanen en tientallen leden van de jeugdbeweging van de Noorse sociaal-democraten.
Het is tijd om dit soort haatzaaiende en apocalyptische ideeën principiëler te bestrijden. Te denken valt aan het inzetten van artikel 137d van het Nederlandse Wetboek van Strafrecht ('aanzetten tot haat tegen of discriminatie van mensen'), maar belangrijker lijkt mij een grotere bewustwording bij (mainstream) politici en media, die zich veel duidelijker tegen dit soort giftige en - in uiterste consequentie - moorddadige ideologieën moeten uitspreken.Leo Lucassen is directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en hoogleraar in Leiden.
-----
De kop van het artikel heeft het over zich uitspreken tegen racistische incidenten. In Canada wordt een inheemse vrouw vermoord en wij spreken hier uit, dat we het daar niet mee eens zijn. Maar in Zuid-Amerika worden aan de lopende band transgenders vermoord, als je je dus uitspreekt tegen iedere afzonderlijke moord ben je wel even bezig. Ik denk zelfs dat je in dat geval nooit klaar komt, want in de VS vinden ook nog al wat moorden plaats met een racistische achtergrond. En wat moet je dan met al die doden in Oekraïne? Dat is toch ook een vorm van racisme, dus ook daar zullen we ons tegen uit moeten spreken.
Maar wacht even, alleen politici en media hoeven zich uit te spreken. Een blog is echter ook een medium. Dat wordt dan dagelijks een lange lijst met racistische moorden waartegen ik me moet uitspreken. Niemand leest dat natuurlijk, maar goed, het houdt me wel van de straat.
Vervolgens komt er in het betoog een merkwaardige overgang. Eerst hebben we het over racistische incidenten, daarna over racistische leuzen. In de optiek van Lucassen is dat kennelijk hetzelfde. Als Jood zou ik liever naar mijn hoofd krijgen 'vuile Jood' dan dat ik de gaskamer in moest, maar in de optiek van Lucassen is beide eigenlijk hetzelfde.
Bovendien gaat het in dit specifieke geval niet om kreten die naar een individueel lid van een minderheidsgroep worden geschreeuwd, maar om algemene slogans en uitspraken die op een brug worden geprojecteerd. In het ene geval is zo'n kreet bedreigend en gevaarlijk, in het andere geval is het vooral een kreet die in de ruimte zweeft. Iemand roept iets. Maar mensen roepen zo veel.
Wat er dus gebeurt, is dat Lucassen van een mug een olifant probeert te maken. Een algemene kreet wordt opgewaardeerd tot een racistisch incident.
Dan die eerste twee zinnen van het betoog:
'De projectie van racistische teksten op de Rotterdamse Erasmusbrug in Nieuwjaarsnacht leidde tot veel verontwaardiging. En terecht.'
Iemand projecteert wat zinnen op een brug, mensen winden zich daar vreselijk over op en Lucassen laat weten, dat hij het met die verontwaardigde mensen helemaal eens is. Hij geeft een mening, maar geen feit. Andere mensen zullen precies de omgekeerde mening hebben. Uit het vervolg van zijn stuk blijkt dat ook. Wie heeft er dan gelijk?
De enige manier om zo'n meningsverschil te beslissen, is kijken naar de feiten. Maar bij opinies lukt dat niet, dat lukt alleen bij toetsbare uitspraken. Iedereen mag zijn eigen opinies hebben, maar niet zijn eigen feiten. In dit geval gaat het om opinies, die kwestie valt dus niet met hard onderzoek te beslechten.
Even verder stelt hij:
'Waar veel onderzoekers dachten dat we met een langzaam uitdovende ('fout na de oorlog'-)beweging te maken hadden, bleek haar vitaliteit aanzienlijk groter.'
Onderzoekers moeten onderzoek doen en de resultaten melden. Onderzoekers die vooral denken (lees: filosoferen, leuteren) lijken me geen echte onderzoekers. Dat blijkt ook, want deze mensen zaten er volledig naast. Lucassen dacht dat het onderzoekers waren, het waren in werkelijkheid leuteraars. Dat vergroot je vertrouwen in zijn oordeel niet.
Dan merkt Lucassen op:
'Maar ook het dehumaniseren van vluchtelingen en het voortdurende propageren van de omvolkingsdenken door PVV-politici als Bosma en Wilders, of hun Vlaamse evenknieën Dewinter en Van Langenhove, heeft een maatschappelijk klimaat gekweekt waarin extreem-rechtse denkbeelden steeds ongeremder en openlijker worden geuit.'
Lucassen suggereert hier een oorzaak voor het opkomen van extreem-rechtse denkbeelden, maar heeft daar weer geen echte gegevens over. Je weet niet precies waardoor rechts zo is opgekomen. Hij kwebbelt maar wat. Het klinkt leuk, maar als je beter kijkt, betekent het niets, is het nergens op gebaseerd.
Dan beweert hij iets, dat nogal merkwaardig is:
'[. . .] dat de wortels van het 'white supremacist'-denken veel dieper reiken dan het nazisme.'De stelling dat de wortels van het 'white supremacist'-denken veel dieper reiken dan het nazisme, mist iedere grond en is onzinnig. De nazi's hebben door de oorlog en de Holocaust tientallen miljoenen mensen de dood ingejaagd. Hoe kun je beweren dat witte-supermens- denkers erger zijn dan nazi's? De nazi's waren juist typische gelovers in het idee van de witte mens als supermens. Dit is weer iets beweren, dat diepzinnig klinkt, maar volstrekte onzin is.
Hoe denkt Lucassen de in zijn opvatting foute ideeën te bestrijden? Wel, dat laat hij graag over aan de Officier van Justitie. Het strafrecht moet worden ingezet om zijn opinies kracht bij te zetten.
Maar als je je mening met geweer en knoet aan de rest van de bevolking wilt opleggen, ben je volgens mij een aspirant strongman. Je wacht slechts op je kans de macht te grijpen.
Lucassen zelf heeft geen feitelijke argumenten voor zijn meningen. Het is allemaal geroeptoeter, bedoeld de oppervlakkige lezer te imponeren. Het is bullshit. Fascisten zullen die bullshit echter niet herkennen als bullshit, dat is nu eenmaal wat hen tot fascist maakt. Het niet door het verhaal van de strongman heen kijken.
Wat als het strafrecht het laat afweten? In dat geval wordt door Lucassen de eerdere oplossing weer van stal gehaald. Meer bewustwording van het foute karakter van deze foute ideeën en ons er meer tegen uitspreken.
Hoe moet ik me die extra bewustwording voorstellen? Komt die als stof uit de lucht vallen? De problemen met ons uitspreken tegen alles dat fout is, signaleerde ik al. Je komt er nooit klaar mee en het helpt niet echt. Het is niet effectief.
Het verhaal van Lucassen is snel wat roepen om sociaal te scoren. Daarmee stelt hij zichzelf op een lijn met de extreem-rechtse volksmenners, die hij stelt zo te verfoeien.
Wat kunnen we uit het voorgaande leren? Mensen in de alfacultuur blijven in het paradigma functioneren dat het soortenmodel schetst. Ze willen voor alles bij de groep horen en in de groep zo hoog mogelijk komen. Ze doen dat door de juiste dingen te roepen. De stellingen die hun groep graag wil horen.
Ze zijn kennelijk niet in staat echt anders te denken, dan in goede en foute woorden, uitspraken, teksten en boeken. Ze komen met imponerende lariekoek aanzetten, maar hebben geen feitelijke argumenten waarom het standpunt dat ze zien als fout, inderdaad fout is.
Ik denk dat de zaak simpel is. Alleen fascisten geloven in goede en foute woorden, zinnen, teksten en boeken.
De onbevooroordeelde geesten kijken of een uitspraak klopt met de waarneembare feiten. Het enig harde criterium dat er is, om bullshit te onderscheiden van zinnige informatie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten