Laatst bijgewerkt: 5/1/2023 om 13.28
Nederlandse media grossieren in nepnieuws. Dat klinkt als een nogal wilde stelling, maar je kunt die eenvoudig valideren. Neem een willekeurige nieuwsbron en tel de hoeveelheid opinie-verhalen ten opzichte van alle verhalen. Een opinie kun je nooit hard maken en is dus per definitie nepnieuws.
Aan de andere kant produceert iedereen wel eens een opinie en gaat het dus misschien wat ver om zo'n uiting dan onmiddellijk als nepnieuws in te delen. Wanneer je zegt, dat je wel een koek wilt, produceer je eigenlijk een opinie. Het is iets, dat je zegt, dat je beweert, waar geen harde onderbouwing voor is. We accepteren de uitspraak op basis van degene die deze uit. Hij zegt het, dan zal het wel zo zijn.
Het punt waar het natuurlijk om draait, is dat in het ene geval die opinie duidelijk herkenbaar is als opinie, terwijl in de media opinies vaak worden gebracht als feiten. Je moet soms akelig scherp lezen om te zien, dat wat als feit gepresenteerd wordt in werkelijkheid slechts een opinie is.
Wanneer men feitelijk nieuws probeert te brengen, gaat het vaak mis. Trouw bracht vanochtend (5/1/2023) een groot verhaal op de voorpagina met de kop Doorbraken in de wetenschap worden zeldzamer. De basis voor dat verhaal is een groot kwantitatief onderzoek in een groot aantal wetenschappelijke publicaties. Het verhaal heeft daardoor een solide feitelijke basis.
Helaas gaat het daarna toch mis. De journalist in kwestie acht zichzelf niet in staat het gepubliceerde artikel te begrijpen en gaat daarom te rade bij iemand van een universiteit. Het gevolg is dat wat een goed feitelijk onderbouwd verhaal had kunnen worden, nu vooral een stuk is geworden dat gebaseerd is op de wilde opinies van een enkele 'wetenschapper'.
Wanneer ik vervolgens ga kijken op Nu.nl wordt het nog doller. Onder de kop GEZONDHEID heeft het eerste item de titel: Twijfel je over een dry january? Zo slecht is alcohol (hier: https://www.nu.nl/gezondheid/6244615/twijfel-je-over-een-dry-january-zo-slecht-is-alcohol.html).
Als lezer zou je een solide verhaal verwachten, dat via vergelijkend onderzoek demonstreert wat de mortaliteit van alcoholgebruik is. We hadden 10.000 tot Javanengemaakten over. Die hebben we verdeeld in twee groepen. De groep die 2 glazen wijn per dag kreeg, ging maar liefst 12 jaar eerder dood. In die trant.
Niet leuk voor de tot Javanengemaakten, maar wel heel verhelderend.
In plaats daarvan krijgen we een stuk tendentieuze reclame van de stichting IkPas om in te schrijven op hun dry january actie.
Nu erger ik me wel aan zo'n stuk verkapte reclame, maar voor mij is dat verder niet een echt probleem. Ik herken het item al snel voor wat het is: tendentieuze reclame vol allerhande wilde uitspraken van veronderstelde experts. Maar als je je realiseert dat veel mensen niet meer goed begrijpend kunnen lezen en dat zelfs veel studenten dat ook niet meer kunnen en ook nooit meer leren ...
Dit is slechts een misleidende reclame om op iets in te tekenen. Als iemand erin trapt, valt het vermoedelijk nog wel mee. Maar politici komen natuurlijk met vergelijkbare misleidende reclame.
Dat is in feite de basis voorn het empirische onderzoek naar autoritarisme en discriminatie. Wie precies waren de Duitsers die in de dertiger jaren van de vorige eeuw vielen voor Hitler? Op welke punten week deze belangrijke minderheid van fascistische Duitsers af van de grote meerderheid?
Inmiddels weten we hoe we dat soort mensen kunnen herkennen. We weten de punten waarop ze afwijken van de rest. De bepalende variabele is het instemmen met vooroordelen. Wilde, op niets gebaseerde uitspraken, die mensen toch graag geloven.
Je verwacht dus dat de mensen die intekenen op zo'n 'dry january' actie bevooroordeelde geesten zijn, die niet alleen snel intekenen op zo'n actie, maar ook gemakkelijk te porren zijn om de eerstvolgende strongman enthousiast toe te juichen.
Als je je dat realiseert, dan is ook duidelijk hoe je discriminatie, fascisme en verrechtsing kunt bestrijden. Mensen zouden weer fatsoenlijk moeten leren om begrijpend te lezen. Met zulke misleidende teksten als dit keer op Nu.nl zouden ze geen enkele moeite moeten hebben om die te herkennen als bullshit.
Als je er dus over nadenkt, is fascisme eigenlijk niets anders dan het niet herkennen van bullshit. We meten het als bevooroordeeldheid, maar de vaardigheid waar het om gaat, is het herkennen van bullshit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten